Qurilish materiallari va buyumlari

35.4-rasm. Prokatka qilingan po‘latlar sortamenti 
a-tengYonli burchaklik; b-
Yoqlari turli burchaklik; v-shveller; g-qo‘shtavr; d-kran yuradigan rels; e-yumaloq; j-kvadrat; z-
polosa; i-shpunt svaya; k-list; l-taram-taram; m-to‘lqinsimon. 
6.3 Temirbeton konstruksiyalar uchun po‘lat armaturalar
Temirbeton konstruksiyalar tayyorlashda sterjenli, simli tekis va davriy ko‘ndalang kesimli, 
arqonsimon o‘ralgan armaturalar ishlatiladi (15.5-rasm). Armaturalar kam uglerodli va kam 
legirlangan po‘latlardan toblash usulida mustahkamligi oshirilgan, issiq Yoki sovuq holda 
cho‘zilgan bo‘lishi mumkin. Temirbeton konstruksiyada A-IV-A-VI; At-IVC(K)-AtVIC(K) tipidagi 
sterjenli; V-II, Vr-II tipidagi simli va K-7, K-9 tipidagi o‘rilgan armaturalar ishlatiladi. Odatda A-I, 
A-II, A-III, Vr-I armaturalar avvaldan taranglanmagan holda, o‘rilgan va yuqori mustahkamlikdagi 
sterjenli armaturalar avvaldan taranglangan holda temirbeton konstruksiyalarda ishlatiladi. 
Avvaldan taranglanadigan armatura po‘lati tarkibi murakkab tarkibda legirlangan, termik Yoki 
termomexanik qayta ishlangan, normallashgan va 600-650
0
S bo‘shatilgan bo‘lishi kerak.
Po‘lat tarkibiga legirlovchi qo‘shimchalar-xrom, marganets, kremniy, mis, fosfor, alyuminiy 
va boshqalar qo‘shilib, termik va termomexanik ishlov berilsa, mexanik xossalari va korroziya 
muhitiga chidamliligi ortadi. Armatura sifatida ishlatiladigan po‘latning cho‘zilishdagi 
mustahkamlik chegarasi muhim ahamiyatga egadir, chunki ishchi armatura temirbeton 
konstruksiyasining cho‘ziluvchi qismiga qo‘yiladi. Po‘lat armatura xarakteristikalari 15.2-jadvalda 
berilgan.
35.5-rasm. Armatura turlari 
a) silliq sterjenli; b) silliq simli; v) issiq holda cho‘zilgan davriy ko‘ndalang kesimli; g), d) 
simdan o‘ralgan o‘ramalar; e) sovuq holda shakl berilgan; j) payvandlangan to‘r. 
35.2-jadval 
Po‘lat armatkra xarakteristikalari 

---

- 104 - 
Po‘lat 
markasi 
Diametr, 
mm 
Normativ ko‘rsatkichlar 
Oqish
chegarasi, 
MPa, kamida 
Uzilishdagi 
vaqtinchalik 
qarshilik, kamida 
MPa, 
A-I
St3sp3
6-40
240
-
A-II
VSt5sp3
10-40
300
-
A-III
10GT
10-32
300
-
35GS
25G2S
6-40
6-40
400
400
-
-
A-IV
80S 
20XG2S
10-18
10-22
600
600
-
-
A-V
23X2G2T
10-22
800
-
At-IV
-
10-25
600
-
At-V
-
10-25
800
-
At-VI
-
10-25
1000
-
B-I
-
3-5
-
550
Br-I
-
3-5
-
550-525
B-II
-
3-8
-
1900-1400
Br-II
-
3-8
-
1800-1300