Qurilish materiallari va buyumlari

Oddiy sifatli uglerodli po‘latlarning mexanik xossalari
A guruhdagi 
po‘lat markalari 
CHo‘zilishdagi 
mustahkamlik 
MPa 
chegarasi, 
Oquvchan 
lik chegarasi, 
MPa 
Nisbi y 
uzayishi, 
% 
ST 1 
ST 2 
ST 3 
ST 4 
ST 5 
ST 6 
320-420 
340-440 
380-490 
420-540 460-
600 kamida 600 
- 
200-230 
210-250 
240-270 
260-290 
300-320 
31-34 
29-32 
23-26 
21-24 
17-20 
12-15 
Legirlangan po‘latlar.
Kam legirlangan po‘latlar qurilish tizimida ko‘proq ishlatiladi. Bu 
po‘latlar tarkibida uglerod miqdori 0,2% oshmasligi shart, aks holda po‘latning plastikligi va 
korroziyaga chidamliligi pasayadi hamda payvandlanishi qiyinlashadi. YUqori sifatli po‘latlar 
kafolatlangan xossalariga ko‘ra 15 kategoriyaga bo‘linadi. Legirlovchi qo‘shimchalar po‘lat 
xossasiga quyidagi tarzda ta’sir etadi: marganets po‘latning mustahkamligini, qattiqligini va 
edirilishga bardoshligini oshiradi; kremniy va xrom mustahkamligi va olovbardoshligini; mis 
po‘latning korroziyaga chidamligini oshiradi; nikel esa po‘latning zarbiy mustahkamligini, 
qovushoqligini oshiradi. Nikel, xrom va mis bilan legirlangan po‘latlar plastikligi yuqori, yaxshi 

---

- 102 - 
payvandlanadigan bo‘ladi. Ular asosida sanoat va fuqaro qurilishi konstruksiyalari, ko‘priklar 
proletli qurilmalari va boshqalar tayyorlanadi.
Metall konstruksiyalar tayyorlashda kam uglerodli, kam legirlangan VSt3sp5, 10XSND, 
15XSND, 09G2S, 10G2SD va boshqa markadagi po‘latlar ishlatiladi.
O‘rtacha va ko‘p legirlangan po‘latlar tarkibiga xrom-nikel, xrom-nikelmarganets legirlovchi 
qo‘shimchalar kiritiladi. Bu po‘latlar korroziya muhitiga chidamli bo‘ladi.