Variant-8
1 Kimyoviy nikellash va oksidlash
2. Fosfatlash va sulfidlash
3. Qoplam xosil qilish usullari
NIKELLASH — metall buyumlar sirtiga nikel qoplash. Odatda, nikel 1 — 2 mkm dan 40—50 mkm gacha qalinlikda qoplanadi. Nikel qoplash qoplashning Elektrolit, kimyoviy va kontakt usullari bor. Eng koʻp tarqalgani elektrolit usuli (q. Galvanotexnika). Bunda uchta asosiy kompo-nentdan iborat elektrolitlar: buyum sirtida elektrsizlanuvchi ionlar man-bai hosil qilish uchun sulfat kislo-tali nikel (70—280 g/l); katod katla-mida kislota katlamini rostlash uchun borat kislota (30 g/l); anodlarning normal erishini osonlashtiruvchi osh tuzi (5—15 g/l) dan foydalaniladi. Kimyoviy usulda natriy gipofosfatdan foydalaniladi. Elektrolit usulida Nikellash qiyin boʻlgan sirtlar shu usulda nikellanadi. Kontakt usulida 40 g/l borat kislota qoʻshilgan nikel xloriddan foydalaniladi. Vaqt oʻtishi b-n nikellangan buyumlar sirti xiralashib krladi. Shuning uchun, koʻpincha, nikel katlami ustiga xrom qatlami ham qoplanadi (q. Xromlash). Nikellashdan tibbiyot asboblari, avtomobil, velosiped va b. mashina qismlarini bezash yoki korro-ziyadan saklashda foydalaniladi.
Metalllar yuzasida oksid qatlami shakllanganda ionlar harakatlanayotgan qo'shaloq diffuzion elektr qatlami doim hosil bo'ladi. Qo‟shaloq elektr qatlamining kengligi o'rtacha 10-10 m ni tashkil qiladi. Metal va qotishmalar sirtida oksid qatlamni o‟sish tezligi jadal sekinlashdi va ma‟lum kritik qalinlikga yetgandan keyin o‟sish to‟xtaydi. Alyuminiy uchun 2,0 V potentsialda oksid qatlamining kritik qalinligi 2 . 10-9 m ni tashkil qiladi. Elektrokimyoviy oksidlash - bu elektrolit muhitidan o‟zgarmas elektr tok o'tkazillganda materiallar, metallar va qotishmalar sirtida oksid plyonkalarini hosil bo‟lish texnologik jarayoni. Elektrolit muhiti - bu tuzlarni suvdagi yoki boshqa suyuqliklardagi eritmalari yoki eritilgan tuzlar. Ishlov beriladigan buyum har doim anod bo‟ladi. Sanoatda qo‟llaniladigan elektrolitiar murakkab tarkibga ega bo‟lib, har bir metal va qotishma uchun alohida mo‟ljallangan bo‟ladi. Elektrolitlar oksid va metallarni kam eritadigan, jadal eritadigan va bularning oraliqdagi turlarga ajraladi. Elektrolitlar tarkibiga ularning elektro‟tkazuvchanligini o‟zgartirish maqsadida mahsus qo‟shimchalar kiritiladi. Oksid plyonkalarning sifati, ya‟ni 125 po‟kligi, qalinligi, nuqsonlar zichligi va boshqalar elektrolit tarkibi va anodlash rejimlariga bog’liq.
Do'stlaringiz bilan baham: |