Qarshi davlat universiteti organik kimyo kafedrasi

Reaksiya natijasi.
Qaytadan qaynoq suvda kristallantirib olingan benzoy kislotaning suyuqlanish temperaturasi 121⁰ S . Agar u vozgonka qilinsa, uning suyuqlanish temperaturasi 122,3⁰ S ga ko’tariladi.
Miqdori 6 gr.


10- LABORATORIYA ISHI
TEREFTAL KISLOTA SINTEZI
Kerakli reaktivlar:
p-toluil kislota--------------11,5ml (0,1 mol)
Kaliy permanganat------7,2gr (0,04 mol )
Absolyut dietil efir ----------90 ml
O’yuvchi natriyning suyultirilgan eritmasi
Xlorid kislota (d= 1,19)

Reaksiya tenglamasi:

Ishning maqsad: Toza holdagi tereftal kislota olish.
Ishning borishi: Qaytarma sovitgich va tomizgich voronka bilan jihozlangan 300 ml sigimli, yumaloq tubli ikki og’izli kolbada 3 gr n- toluil kislota o’yuvchi natriyning suyultirilgan eritmasida eritiladi va qaynatib turilgan holda tomizgich voronkadan 7,2 gr Kaliy permanganatning 150 ml suvdagi eritmasi oz-ozdan qo’yiladi.
Agar kaliy permanganat eritmasining rangi 4-5 soat qaynatilganda ham yo’qolmasa, unda tomizgich voronka gaz yuboriluvchi naycha bilan almashtirilib sul’fid angidrid yuboriladi. U marganes sul’fatni hosil qiladi. Sulfit angidrid marganes (IV)-oksid batamom yo’qolguncha yuboriladi va cho’kmada tereftal kislotaning mayda kristall oq poroshogi qoladi.
Eritmani spirt tomchilatish bilan ham rangsizlantirish mumkin. Bunda marganes (IV)oksid Shotta voronkasida fil’tirlanib, ikki marta 10 ml dan qaynoq suv bilan yuvilib, fil’tirat qaynaguncha qizdiriladi va tereftal kislota konsetrlangan xlorid kislota bilan cho’kmaga tushiriladi.
Cho’kmaga tushgan tereftal kislotani fil’tirlab olib, suv bilan yuviladi, so’ngra quritiladi. U 300⁰ S da ham suyuqlanmay vozgonkaga uchraydi; suvda va spirtda erimaydi.
Miqdori 3,3 g atrofida.
TEREFTAL KISLOTA OLISH
Kerakli reaktivlar:
n – ksilol ----------------6 ml ( 0,05 mol )
Kaliy permanganat -----17 gr (0,11)
konsentrlangan xlorid kislota