Qarshi davlat universiteti organik kimyo kafedrasi

8- LABORATORIYA ISHI
DOLCHIN KISLOTA SINTEZI.
Kerakli reaktivlar:
Benzaldegid -------------- 15 ml yoki 16gr (0,15 mol)
Sirka angidrid ---- 30 ml yoki 24gr (0,54 mol )
Natriy asetat---------- 82 gr ( 0,1 mol)
Natriy karbonat; xlorid kislota.
Reaksiya tenglamasi:

Iishning maqsad: Toza holdagi dolchin kislota olish.
Ishning borishi: Yumaloq tubli kolba kalsiy xlorid trubkali qaytarma sovitkich bilan jihozlanib, unga yangi haydab olingan benzoy al’degid, natriy asetat va sirka angidrid solib, aralashma moy hammomida 180⁰ S da 8 soat qaynatiladi.
Reaksiya tamom bo’lgandan so’ng issiq aralashmani 750 ml hajmli Vyurs kolbasiga solib, unga 200-250 ml suv quyilad va benzoy al’degidning ortiqcha qismini va sirka angidriddan hosil bo’lgan sirka kislotani suv bug;i bilan haydab olinadi.
Qoldiq quruq natriy karbonat bilan neytrallanib, ozroq miqdordagi moysimon aralashmalardan qutulish uchun eritma issiq holda namlangan buklama fil’tr orqali o’tkaziladi.
Dolchin kislotani ajratib olish uchun fil’trat xlorid kislota bilan kislotali muhitga keltiriladi.
Eritma sovitilganda cho’kmaga tushgan dolchin kislota fil’trlab olinadi, so’ng quritiladi.
Reaksiya natijasi.
Toza dolchin kislota issiq suvda qaytadan kristallantiriladi; uning suyuqlanish temperaturasi 133⁰ S.
Miqdori 10 gr atrofida.
9- LABORATORIYA ISHI
BENZOY KISLOTA SINTEZI
Kerakli reaktivlar:
Brombenzol --------------11,5ml (0,1 mol)
Magniy metali qirindisi------2,4gr (0,1, gramm atom)
Absolyut dietil efir ----------90 ml
Karbonat angidrid gazi (balondan
Xlorid kislota (d= 1,19) ------18 ml
Efir -------------------------------40 ml
O’yuvchi natriyning suyultirilgan eritmasi

Reaksiya tenglamasi:

Iishning maqsad: Toza holdagi benzoy kislota olish.