Asfaltbeton zavodida (abz) asfaltbeton aralashmalar ishlab chiqarishda ekologik xavfsizlikni ta'minlash

Sanoat korxonalari chiqindilarini kamaytirish uchun avvalam bor hozirgi zamon talabiga mos keladigan ilg'or texnologiyalardan foydalanilgan holda chiqitsiz jarayonlardan foydalanishimiz lozim. Bunda eng asosiy maqsad bu tabiiy resurslarga tejamkorona munosabat va atrof-muhitga salbiy ta'sirni kamaytirish, qolaversa inson salomatligini tiklash. Repulikamizda hozirgi kunda barpo etiladigan barcha sanoat korxonalari zamon talablariga mos keladigan texnologiyalari bilan jihozlanib o'rnatilmoqda. Buning natijasida respublikamiz ekologik holati yaxshilanishiga olib kelmoqda.
Asfaltbeton zavodida (ABZ) asfaltbeton aralashmalar ishlab chiqarishda ekologik xavfsizlikni ta'minlash

Izoh
Muammoning bayoni. Ishning maqsadi ABZ-da asfalt aralashmalarini ishlab chiqarishda ekologik xavfsizlikni ta'minlash va ekologik qonunchilik talablariga javob beradigan asosiy yo'nalishlarni aniqlash.

Ishning asosiy natijalari turli xil yoqilg'idan foydalanganda ABZ-da zararli moddalar,chiqindilarini aniqlashdan iborat, va ABZ-da asfalt-beton aralashmalarini ishlab chiqarishda ekologik xavfsizlikni ta'minlash bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqish.
Asfalt aralashmalarini ishlab chiqarishda ekologik xavfsizlikka oid tavsiyalarning bajarilishi ABZ foydalanish paytida zararli chiqindilar miqdorini kamaytiradi. Bu ekologik toza asfaltbeton aralashmalar ishlab chiqarishga yordam beradi, natijada O’zbekiston respublikasida ABZ ishlash xavfsizligini oshiradi.
ABZ (asfaltbeton zavodi), asfaltbeton aralashmalari, zararli chiqindilar, ko'pikli bitum, yoqilg'i moyi, tabiiy gaz, issiq afzal beton aralashmalari, mato filtri, atrof-muhit talablari.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 21-aprelda imzolangan “Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida davlat boshqaruvi tizimini takomillashtirish to‘g‘risida”gi PF-5024-sonli farmonida ekologiya xavfsizligi sohasidagi asosiy ustuvor yo'nalishlarni belgilaydi, ular orasida innovatsion ekologik texnologiyalarni joriy etish, ekologik toza sanoatni rivojlantirishga e'tibor qaratilgan.

Asfalt aralashmalarini tayyorlashda ifloslantiruvchi moddalar hosil bo'ladi va atrof muhitga chiqariladi. Tabiiy atrof-muhitni rivojlantirish bo'yicha buyruqlari korxonalarda, xususan asfaltbeton zavodlarda (ABZ) ularning zararli ta'sirini kamaytirishga qaratilgan zarur chora-tadbirlarni amalga oshirishni oldindan belgilaydi. tabiiy muhit. Shu bilan birga, aholini himoya qilish uchun, O’zbekiston respublikasi sanitariya talablariga rioya qilish juda muhimdir, unga ko'ra ABZ turar-joy binolaridan sanitariya muhofazasi zonasi bilan ajratilishi kerak, uning ABZ bilan oradagi masofa kamida 800 m bo’lishi kerak.

Issiq asfalt aralashmalarini ishlab chiqarishda tosh materiallarini isitish uchun ishlatiladigan yoqilg'i turi zararli chiqindilar miqdori va sifati jihatidan alohida ahamiyatga ega. O’ZBEKISTONDAda asosan ular metandan foydalanadilar. Zavoddagi zararli chiqindilarni kamaytirish uchun suyuq yoqilg'i gazsimon bilan almashtiriladi. Gaz yoqilg'i quyish zavodlarini o'rganish natijasida atmosfera havosining barcha oksid va uglerod bilan ifloslanish darajasi pastligi, shuningdek asfaltbeton zavodining kapital xarajatlari kamligi aniqlandi. Bundan tashqari, yoqilg'i moyida ishlaganda zararli moddalar qo'shimcha ravishda hosil bo'ladi, ular tabiiy gazdan foydalanganda deyarli hosil bo'lmaydi. Bu yoqilg'i moyi kul, dihidrosulfat va oltingugurt dioksidi. Ko'rsatilgan chiqindilar eng zaharli hisoblanadi

Ishning maqsadi - asfaltbeton zavodi tomonidan havo ifloslanishini o'rganish va atmosferaga ifloslantiruvchi moddalarning chiqishini kamaytirishga qaratilgan atrof-muhit bo'yicha kompleks chora-tadbirlarni ishlab chiqish.
Bu ma'lumotlar asosida atmosfera havosining asfaltbeton zavodlar tomonidan ifloslanishi tahlili ko’rsatilgan.
Qattiq, suyuq va gazsimon chiqindilar massasini hisoblash.
Ushbu korxonadan chiqadigan chiqindilar havoning ifloslantirishiga iqtisodiy baho berildi.
Asfaltbeton ishlab chiqarish uchun texnologik jarayonlarning ekologik xavfsizligini yaxshilash bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Muhimligi.. Yo'llarni yotqizishda ishlatiladigan asosiy material asfaltdir. Asfalt yoki asfaltbeton turli xil yo'l qoplamalari uchun zich aralashma bo'lib, bitum, mineral kukun, shag'al va qumdan iborat. Asfalt zavodlari (ABZ) yo'l tarmog'ining asosiy ishlab chiqarish korxonasi bo'lib, asfaltbeton qoplamalarini qurish, rekonstruktsiya qilish va ta'mirlash uchun turli xil asfalt aralashmalarini tayyorlashga mo'ljallangan . ABZ ishlab chiqarish faoliyati natijasida atrof-muhitga uglerod qora, uglevodorodlar, uglerod oksidi va azot oksidi, oltingugurt oksidi, fenol, benz (a) piren, turg'un moddalar, vanadiy pentoksidi, formaldegid kabi ifloslantiruvchi moddalar chiqariladi Ko'p miqdorda zararli moddalarning chiqarilishi asfaltbetonni tayyorlashning yuqori haroratiga bog'liq. Asfalt aralashmasi turi, ishlatilgan yoqilg'i turi va korxonadagi uskunalarning texnik holati asfaltbeton zavodlaridan chiqadigan chiqindilar sifatiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi .
Asfalt zavodlari havo ifloslanishi sabalarining eng ko'p manbalaridan biridir. Asfalt zavodlarining ekologik xavfsizligini ta'minlash vazifasining muhimligini tasdiqlovchi omillar:
- Dunyoda ishlaydigan ABZ mikserlarining ko'pligi va ularning atmosferaga chiqaradigan zaharli gazlari
- ABZ mikserlaridan changni chiqarib yuborish va uni mineral kukun o'rniga keyinchalik ishlatish bilan bog'liq xom ashyo muammosi mavjudligi;
- uglevodorod yoqilg'isini tejash va atrof-muhitga etkaziladigan zararni kamaytirgan holda ABZda yonish jarayonlarini takomillashtirish zarurati [3].
Zamonaviy ABZlar o'rtasidagi farq ekologik standartlar va talablarga muvofiqlik omilini hisobga olishdir. Avtotransport sohasida ekologik toza texnologiyalarni rivojlantirish bilan bog'liq muammolarni hal qilish eng maqbul ustuvor yo'nalishlardan biri bo'lib, u eng maqbul ekologik boshqaruvni tashkil etish va boshqarish bilan bog'liq. Qurilish materiallarini doimiy ravishda iste'mol qilish va shunga mos ravishda ifloslantiruvchi chiqindilarning ko'payishi, shuningdek energiya sarfining ko'payishi ABZ texnologik jarayonlarini, xususan, yoqilg'i yonishi va emissiyalarni tozalash jarayonlarini o'rganishning har tomonlama mohiyatini belgilaydi. ABZ texnologiyasining muhim ekologik muammolaridan biri zararli gazlar ,chiqindilarini tozalash uchun maxsus qurilmalarning yo'qligidir. Bu esa atmosferaga ekologik yukning sezilarli darajada oshishi ko’rsatadi.
Atrof-muhitni muhofaza qilish tadbirlari doimiy va UNGA diqqatli bo'lishi kerak, chunki atrof-muhitning holati korxonaning ish joyida ham, ular yashaydigan hududda ham odamlarning mehnat sharoitlari va turmush tarziga ta'sir qiladi. Shuning uchun har qanday turdagi asfaltbeton zavodlarida ishlab chiqarish muhiti va mehnat jarayonining sharoitlarini, tegishli sanitariya-gigiena va tibbiy-profilaktika tadbirlarini ishlab chiqish va amalga oshirish muhimdir.
Iqtisodiy jihat. Prognozlarga ko'ra, 2020 yilga kelib, yo'llar tarmog'ining ko'payishi yoqilg'i-energetika resurslarini iste'mol qilishni oshirishni talab qiladi. Yo'l qurilishi paytida tabiiy resurslardan foydalanish resurs bazasini kengaytirishni ham talab qiladi. Shu munosabat bilan, ABZ yong'in kameralari va chang yig'ish tizimlarining samaradorligini oshirish iqtisodiyot nuqtai nazaridan dolzarb vazifalardir. Zamonaviy asfaltbeton zavodlarning ishlashi sharoitida ishlab chiqarishni ekologik va iqtisodiy jihatdan tartibga solish vositasi atrof muhitga zararli ifloslantiruvchi moddalar chiqindilari va chiqindilarini to'lash uchun to'lov hisoblanadi. Biroq, hozirgi vaqtda yo'l korxonalarining xarajatlari (ekologik to'lovlar) atrof-muhitga etkazilgan zararni qoplamaydi .
Atmosferani himoya qilish vazifasi turli mamlakatlarda emissiyalarni tartibga solishning noaniqligi bilan murakkablashadi. Bunday sharoitda hozirgi zamon ehtiyojlarini qondirishni nazarda tutuvchi, ammo kelajak avlodlarning o'z ehtiyojlarini qondirish qobiliyatiga xavf tug'dirmaydigan barqaror rivojlanish kontseptsiyasi alohida ahamiyatga ega. Ko'rib chiqilayotgan asfalt zavodlari bo'yicha ushbu kontseptsiya doirasida atmosferani himoya qilish atrof-muhitga etkazilgan zararlar emissiyalarni kamaytirish xarajatlaridan ko'p bo'lishi kerakligiga va atmosferadan foydalanganlik uchun to'lov asosan chiqindilarni kamaytirishga qaratilgan bo'lishi kerak.
Asfaltbeton zavodi tomonidan havo ifloslanishini o'rganish va atmosferaga ifloslantiruvchi moddalarning chiqishini kamaytirishga qaratilgan atrof-muhitni muhofaza qilish choralarini ishlab chiqish ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi vazifalar qo'yildi:
- adabiyotlar asosida asfaltbeton zavodi tomonidan havo ifloslanishini tahlil qilish;
- asfaltbeton zavodi faoliyati natijasida ifloslantiruvchi moddalar atmosferasiga kirishni hisobga olgan holda ob'ektlar va tadqiqot usullarini tanlang;
- qattiq, suyuq va gazsimon chiqindilarning massasini hisoblang;
- korxonadan har xil masofadagi ifloslantiruvchi moddalarning sirt konsentratsiyasini hisoblash;
- korxonaning xavfliLIK toifasi va sanitariya zonasini aniqlash;
- asfaltbeton ishlab chiqarish uchun texnologik jarayonlarning ekologik xavfsizligini yaxshilash bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqish.
Korxonadan masofa oshib borishi bilan ifloslantiruvchi moddalar konsentratsiyasi pasayadi, ammo nol qiymatiga etib bormaydi. Asfaltbeton ishlab chiqarish uchun texnologik jarayonlarning ekologik xavfsizligini yaxshilash bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Atmosfera chiqindilarining atrof-muhitga ta'sirini kamaytirish uchun nam gazni tozalash moslamasi va SPZ hajmini oshirish taklif etiladi.