12- mavzu: Suvdagi karbonat kislota. Tabiiy suv havzalarining



Download 70,08 Kb.
bet1/5
Sana02.01.2022
Hajmi70,08 Kb.
#85092
  1   2   3   4   5
Bog'liq
12-Маъруза


12- Mavzu: Suvdagi karbonat kislota. Tabiiy suv havzalarining

nordonlanish va oksidlanish –qaytarilish jarayonlari.

Reja:

  1. Karbonat kislota va uning suvdagi shakllari

  2. Suvning barqarorligi

  3. Tabiiy suv havzalarining buferlik xususiyatlari

  4. Tabiiy suv havzalarining nordonlanishi

  5. Suv havzalaridagi oksidlanish-qaytarilish jarayonlari

Karbonat kislota va uning suvdagi shakllari

Karbonat angidrid gazi - C02 suvda erishi hisobiga suvda karbonat kislotasi paydo bo'ladi. Erkin H2S03 miqdori yer ustidagi suvlarda 10— 30 mg/1, yer osti suvlarda esa 100 mg/1 dan ortiq.

Karbonat kislotasi ikkita bosqich orqali dissotsiatsiyalashadi:

Birinchi bosqichda gidrokarbonatlar hosil bo'ladi:

H2C03 H++HCO-3;

Karbonat kislotasi ta'sirida karbonat jinslarining erishi hisobiga ham suvda gidrokarbonatlar hosil bo'lishi mumkin:

CaC03 +C02 +H20  Ca (HC03)2

MgC03 +C02 +H20  Mg (HC03)2

Gidrokarbonatlar — bu karbonat kislotasining suvdagi eng keng tarqalgan shaklidir. Ular suvning ishqoriyliligini belgilaydi.

Karbonat kislotasi ikkinchi bosqichda parchalanganda karbonat ionlari hosil bo'ladi:

HC03- H+ + C032-

Ular faqat ishqoriy suvlarda mavjud (pH > 8,4).

Tabiiy suvlarda karbonat kislotaning turli shakllari orasida muvozana saqlanib turadi:

H20+C02 H2C03 H+ +HCO32- 2H+ + C032_


Lekin, lanibkarbonat kislotasining hamma shakllari ham suvda saq turmaydi. Barqaror shakllarga quyidagilar kiradi:

  1. H2O + CO2 4. CO2 + HCO3-

  2. HCO3- 5. HCO3- + CO32-

  3. CO3- + OH-

Qolgan sistemalar nobarqaror bo'lib, tezlik bilan barqaror sistemalarning biriga o'tadi:

CO32- + C02 + H2 = 2HCO3-

HCO3- + OH- = CO32- + H20

CO2 + OH- = HCO32-

Tabiiy suvlaming asosiy karbonat sistemasi erkin karbonat kislota bilan gidrokarbonatlardan tashkil topgan:

H2O + CO2 H2C03 H++ HCO3-

Bu sistema buferlik xususiyatlarga ega bo'lib, tabiiy suvlarning pH ko'rsatkichini o'zgartirmasdan saqlab turadi.

Tabiiy suvlarning pH ko'rsatkichi karbonat kislotasining turli shakllarining miqdorini bir biriga nisbatiga bog'liq.

H2C03 ning turli shakllarining pH ga bog'Iiqligi diagramma orqali ifodalanadi

(1-rasm). pH past bo'lganda (pH<4,2) suvda faqat erkin karbonat kislotasi mavjud. pH ko'tarilagnda (4,24-8,3) suvda erkin karbonat kislota bilan gidrokarbonatlar muvozanatda saqlanib turadi. pH oshib borishi bilan gidrokarbonatlar miqdori ortib boradi, erkin karbonat kislota esa kamayib boradi. pH=8,3—8,4 bo'ganda suvda faqat gidrokarbonatlar bo'ladi (98%).

pH=8,4 - suvda karbonat ionlari paydo bo'lib, ular HC03 ionlari Man muvozanatda saqlanib turadi.

pH >12 - suvda karbonat ionlarining miqdori oshib ketadi.

Bu diagramma yordamida ma'lum pH da karbonat kislotasining turli shakllarining miqdorini hisoblab chiqarsa bo'ladi.

Muvozanat holatida suvda erkin karbonat kislotaning ma'lum miqdoriga ma'lum miqdordagi gidrokarbonatlar to'g'ri keladi. Bu kislota muvozanatli karbonat kislotasi deyiladi.





Download 70,08 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish