Психология юнон тилидан таржима қилинганда – таълимот, жон билим тўғрисида (“psyche” – жон, руҳ ва “logos” – таълимот, илм) деган маънони англатади

Биринчи босқич – тайёргарлик босқичи. Унда ҳар хил воситалар ёрдамида материал ўрганилади, дастлабки маълумотлар тўпланади, (ўқув машғулотлари ва меҳнат фаолияти чоғида, турмушга, атайлаб уюштирилган суҳбатлар жараёнида кузатиш, махсус саволлар ёзилган анкеталарга олинган жавоблар, шахс ҳақидаги тавсифномалар ва гувоҳларнинг берган кўрсатмалари, шахс фаолиятининг маҳсулот намуналари, масалан ёзма ишлари, дафтарлари, тайёрлаган буюмлари-ўйинчоқлар макет ёки моделлар тиккан кийимлари) қараб чиқилади. Биографик маълумотлар аниқланади анамнез тўпланади, яъни тадқиқ қилинаётган фактнинг содир бўлишига қадар мавжуд шарт-шароитлар тарифланади ва ҳоказо. Биринчи босқич якунида тадқиқотчи ўз тахминининг тўғри ёки нотўғрилги ҳақида тасаввурга, нима қилиш, нимадан бошлаш ҳақидаги гипотезага эга бўлади.
Иккинчи босқич – экспериментал (тажриба) босқичи бўлиб, бунда тадқиқотнинг конкрет методикаси амал қилади ва ўз навбатида бу босқич бирин-кетин қўлланиладиган қатор бўғинларга – эксперимент серияларига бўлинади. Масалан, диққатни ўрганишда қўлланадиган Бурдон жадвали билан қилинадиган тажрибани кўришимиз мумкин. Харфлар қалаштириб жойлаштирилган варақдан айтилган ҳарфларни ҳар минутда нечтадан ўчириш, турли гуруҳдагиларни ўчириши ва ҳоказаларни кўришимиз мумкин.
Тадқиқотнинг учинчи босқичи – тадқиқот маълумотларини сифат жиҳатидан қайта ишлашдир. У психологиянинг математик аппартини - дастлаб илгари сурилган гипотезанинг тасдиғи тарзида олинган хулосаларнинг ҳаққонийлилиги ҳақида ҳукм чиқариш имконини берадиган турли хилдаги статистик усулларни ва эҳтимоллик назариясининг асосий қоидаларини қўллашнинг тақозо қилади.
Тадқиқотнинг тўртинчи босқичи – олинган маълумотларни изоҳлаб бериш, уларни психологик назария асосида талқин қилиш, гипотезанинг тўғри ёки нотўғрилигини узил - кесил аниқлашдан, уларни синаб кўриб, (интерпретация босқичини, апробация сингари номлар билан ҳам аталади), аниқ хулосага келиш босқичи.
Кузатув фаолият маҳсулини таҳлил этиш, суҳбатлар ўтказиш, анамнестик маълумотларни аниқлаш эксперимент ўтказиш ва унинг натижаларини математик йўл билан қайта ишлаш, хулосалар чиқариш ва уларни изоҳлаб бериш-буларнинг хаммаси тадқиқот ишининг таркибига сингиб кетади ва унда ўз ифодасини топади.
Турли эҳтиёж, мотив, қизиқиш, интилиш, ҳаракат ва ҳоказолар муайян тартиб ва қоидаларга биноан тизимлаштирилади, уларнинг ижтимоий, психологик ҳамда соф психологик илдизлари тўғрисида маълумотлар олинади.