Пневмония(Зотилжам) етиология,патогенез,клиникаси,ташхислаш ва даволаш Пневмония

Пневмония(Зотилжам) етиология,патогенез,клиникаси,ташхислаш ва даволаш


Пневмония – турли хил этиологияли ва патогенезли, морфологик кўриниши ҳамда клиник кечиши бўйича инфекцияга боғлиқ ўткир (асосан бактерияли) касаллик бўлиб, ўпкани респиратор бўлими шикастланиши, альвеола ичи ва интерстициал тўқималарнинг эксудатив яллиғланиши билан характерланади. Касалликга юкуний ташҳис кўкрак қафаси рентгенгенографиясида патологик жараён мавжудлиги тасдиқлангандан сўнг қўйилади
Этиологияси. Пневмониянинг асосий қўзғатувчилари граммусбат ва грамманфий бактериялар, ҳужайра ичи патогенлари, камдан-кам ҳолларда замбуруғ ва вируслардир. Ёшларда пневмонияни битта қўзғатувчи келтириб чиқарса (моноинфекция), ёши катталар ва ёндош касаллиги борларда бир нечта қўзғатувчилар (миксиинфекция) чақиради.
Таснифи. Пулмонологларнинг Европа ҳамда Америка торакал жамияти ва V халқаро конгрессида (Москва, 1995) клиник-морфологик, патогенетик хусусиятлари, эпидемиологик жараёнларни ва қўзғатувчига қарши антибиотикларни эмпирик танлаш ҳамда шифокорларга қулайлик туғдириш мақсадида пневмониянинг қуйидаги ишчи таснифи таклиф этилган ва амалиётда қўлланилиб келинмоқда.
1. Касалхонадан ташқари (синонимлари – уй, амбулатория, бирламчи) пневмония.
2. Касалхона ичи (синонимлари – нозокомиал, госпитал, иккиламчи) пневмония. Бемор касалхонага тушгандан 48-72 соатдан кейин ривожланади ва бу шакли 10-15% ни ташкил этади. Аммо ўлим 30-50% ҳолларда кузатилади.
3. Атипик пневмония – ҳужайра ичи қўзғатувчилари (легионелла, микоплазма, хламидия) келтириб чиқаради.
4. Иммун танқислиги (туғма иммунодефицит, ОИТ-инфекцияси) пневмонияси.
Бу тасниф ҳозирги кунга қадар кенг қўлланилиб, ўзини оқлаб келмоқда. Чунки бемордан анамнез йиғиб ва клиник текшириш ўтказилгандан сўнг дарҳол танлов антибактериал давони бошлаш имконини беради.
Бундан ташқари ташхис қўйганда касалликнинг қўзғатувчиси (иложи бўлса), жараённинг жойлашиши, оғирлик даражаси, асорати, шу билан бирга нафас ва қон айланиши етишмовчилиги, фон, рақобатдош ва ёндош касалликлар кўрсатилиши керак.