O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi o'rta maxsus kasb-hunar ta'limi markazi

 
8.2. Murakkab aybli jinoyatlar
1994-yilgi Jinoyat kodeksida murakkab aybli jinoyatlarni sodir qilishda qasd va ehtiyotsizlikning uyg'unligi 
birinchi marta ochib berilgan. Shu vaqtgacha bu tushuncha qonunda yo'q edi. Jinoyat kodeksining 23-moddasida 
belgilanishicha: «Agar shaxsning qasddan jinoyat sodir etishi natijasida ehtiyotsizlik orqasida boshqa ijtimoiy xavfli 
oqibatlar yuz bergan va shunday qilmishni qonun qattiqroq javobgarlik bilan bog'lagan bo'lsa, bunday jinoyat qasddan 
sodir etilgan, deb topiladi». 
Jinoyat kodeksida shunday normalar mavjudki, ularda ijtimoiy xavfli harakat aybning qasd shaklida sodir 
etilgan bo'lishi mumkin, kelib chiqqan oqibatlar esa, ehtiyotsizlik orqasida yuz bergan bo'lishi (masalan, qasddan 
badanga og'ir shikast yetkazish jabrlanuv-chining o'limiga sabab bo'lsa (Jinoyat kodeksining 104-moddasi, 3-qismi, «d» 
bandi). Bunda shaxs qasddan badanga og'ir shikast yetkazadi, o'limga nisbatan esa, ehtiyotsizlikdan munosabatda 
bo'ladi, chunki aybdor javbrlanuvchining sog'lig'iga tajovuz qilganda uni o'ldirish niyati bo'lmagan. Umuman bu qilmish 
qonunga ko'ra (Jinoyat kodeksining 33-moddasi) qasddan sodir etilgan, deb hisoblanadi. 
Biroq, shuni nazarda tutish lozimki, Jinoyat kodeksi aybning faqat ichki shaklini, ya'ni qasd va ehtiyotsizlikni 
nazarda tutadi. Shu munosabat bilan murakkab aybli (23-modda) jinoyatlar aybning uchinchi shakli emas, balki 
shaxsning j'inoiy qilmishida qasd va ehtiyosizlikning uyg'unlashuvidir xolos. 
Ijtimoiy xavfli qilmish sodir etilgan har bir muayyan liolda shaxsning aybini yuz bergan oqibatga nisbatan belgilash 
lozim. Shuning uchun, agar oqibat yuz bersa, unda shaxsning ehtiyotsizlikdan kelib chiqqan oqibatning yuz berishida 
aybi bo'lmasa, uni yuz bergan oqibatlari uchun jinoiy javobgarlikka tortish mumkin emas. Shuni alohida ta'kidlash 

---

48 
lozimki, murakkab aybli jinoyatlarda ehtiyotsizlik faqat jazoni og'irlashtiruvchi oqibatlarga nisbatan bo'lishi mumkin, 
lekin murakkab aybli jinoyatlar umuman qasddan qilingan jinoyat hisoblanadi.