Moliyaviy hisobot auditi

6.4.Xalqaro amaliyotdagi pul mablag’lari auditidan iqtibos 
Kompaniyaning kapital sotib olish va to’lovlar tsikli schetlari biznesning turlariga va 
uning operatsiyalari qanday moliyalashtirayotganiga bog’liq. Hamma korparatsiyalar ham 
kapital va taqsimlanmagan foydaga ega, lekin ulardan ayrimlari, shuningdek, imtiyozli 
aktsiyalarga, qo’shimcha to’lanadigan kapital va g’aznachilik aktsiyalariga ham ega. Boshqa 
tsikllarga o’xshab, naqd pullar ham tsiklda muhim schet hisoblanadi, chunki kapitalni sotib olish 
va to’lash pul schetlariga ta’sir qiladi. Kapital sotib olish va tsiklni to’lashning o’ziga xos 
tavsiflari auditorlar tsiklda schetlarni qanday tekshirishlariga ham ta’sir qiladi. Ushbu tsikl 
ko’pincha quyidagi schetlarni o’z ichiga oladi: 

To’lovga veksellar

To’lanishikerak bo’lgan shartnomalar 

“Yig’imlar to’lovga” scheti 

Obligatsiyalar 

Xarajatlar, foizlarda 

Ajratilgan foizlar 

Taqsimlanmagan foyda assignatsiyalari 

G’aznachilik biletlari 

E’lon qilinmagan dividendlar 

Bankdagi pul mablag’lari 

Asosiy kapital – umumiy

Ustuvor aksionerlik kapitali 

Naminal qiymatdan tashqari to’langan 
kapital 

Qo’shimcha kapital 

Taqsimlanmagan foyda 

To’lovga dividendlar 

Mulkning huquqi – kapital bilan 
operatsiyalar scheti 
 
Schetlar bo’yicha qoldiqlar detallarini sinab ko’rishni loyixalashtirish metodologiyasi ham 
kapitalni sotib olish va tsikl to’lovlaridagiga o’xshash, faqat boshqa schetlar bilan bajariladi. 
Masalan, to’lovga eslatma uchun balanslar detallarni sinovlarini belgilashda auditor 
ajralmas riskning o’tkazilgan xatolarni testlari natijalari va asosiy operatsiyalari sinash hamda 
analitik protseduralar natijalarini ko’rib chiqadi. 
Auditorlar uncha ahamiyatli bo’lmagan, past darajadagi xatoliklarni aniqlaydilar, chunki 
ularni schet balansi to’loviga veksellarga ta’sir etuvchi schet balanslari va operatsiyalar 

---