MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY
TAMOYILLARI
90
7-MAVZU: XUSUSIY KAPITAL KO’RSATKICHLARI HISOBOTI AUDITI
7.1.Xususiy kapital hisoboti tarkibi.
Moliyaviy hisobotning asosiy qismlaridan biri №5 sonli “Xususiy kapital hisoboti ”
hisoblanadi. Xo’jalik yurituvchi sub’yektlar hisobotni yil boshidan o’sib boruvchi
yakun bilan
tuzadi.Hisobotda hisobot davrining boshi va oxiridagi xususiy kapital manbalarining holati ifoda
etiladi.Bu shakl tarkibiga korxonaning ustav kapitali, qo’shilgan kapital, rezerv kapital,
taqsimlanmagan foyda kiradi.
“Ustav kapital” moddasida,
hisobot yili boshidagi qoldiq, korxonaning hisobot yili
boshidagi kapital summasini ko’rsatadigan, belgilangan tartibda ro’yxatdan o’tgan ta’sis
hujjatlaridan iborat. Quyidagi holatlarda kapital kamayishi ehtimoli bo’ladi: ta’sischilar o’z
qo’yilmalarini qaytarib olganda, aksionerlik jamiyati xususiy aksiyalarini “0” ga
tenglashtirganda, ustav kapital hajmini sof aktivlar hajmiga tenglashtirilganda, qo’yilmalar va
aksiya nominal qiymatining tushib ketishi.
“Qo’shilgan kapital” moddasidaqo’shilgan kapital harakati aks ettiriladi. Masalan,
belgilangan tartib asosida qayta baholash va olingan emissiya daromadi evaziga korxona mulki
narxining o’sishi ko’rinishida,
shuningdek, chet el valyutasida ifodalangan ustav kapital
qo’yilmalari qarzlarini to’lagandagi kurs farqi ham shu moddada ifodalanadi.
Korxonaning rezerv
kapitali ta’sis hujjatlariga muvofiq,
mol-mulkni qayta
baholanishidan, tekinga olingan mol-mulk va foyda hisobidan shakllantiriladi.
Maqsadli tushumlar – maqsadli moliyalashtirish vositalari holati va harakati hamda
a’zoviy qo’yilmalar va boshqa vositalarni maqsadli vazifali tadbirlarni amalga oshirish uchun
xizmat qiladigan kirim va chiqimlari haqidagi ma’lumotlarni o’zida aks ettiradi.
Xususiy kapital hisoboti auditida auditor yuqorida sanab o’tilgan hisobot shakllari
ma’lumotlarini, shuningdek, korxona ta’sis hujjatlari va huquqiy asoslarini tekshirishi kerak.
Auditor auditorlik tekshiruvlari
jarayonida ustav kapital, qo’shilgan kapital va rezerv
kapital harakati va tarkibini tekshirishda quyidagi asosiy hujjatlardan foydalanadi:
-
Iqtisodiy sub’yektlarning ustavi;
-
Ta’sis shartnomasi;
-
Yig’ilgan tas’sischilarning protokollari;
-
Davlat ro’yxatidan o’tganlik haqidagi guvohnoma;
-
Hujjatlar, korxonaning xususiy va aksionerlik munosabati to’g’risida;
-
Statistika qo’mitasi,
davlat soliq inspeksiyasi, pensiya fondi, bandlikka ko’maklashish
fondidan ro’yxatdan o’tganlik haqidagi guvohnoma;
-
Bank xizmatlari uchun shartnoma;
-
Ta’sis hujjatlariga o’zgarish kiritishdagi qayta ro’yxatdan o’tganligi;
-
Emissiya prospekti;
-
Aksionerlik jamiyatlari
uchun aksionerlar reestri;
-
Yig’ilgan aksionerlarning yillik protokollaridan ko’chirma;
-
Ta’sis hujjatlari, aksionerlar yig’ilishining protokolidan ko’chirma;
-
Direktorlar kengashi qaroridan ko’chirma;
-
Ijroiya kengashi farmon va farmoyishlari;
-
Belgilangan faoliyat ko’rinishi bo’yicha litsenziya;
-
Aksiyadorlar va ta’sischilar bilan yozishmalar;
-
Ichki holat;
-
Hujjatlar, ustav kapitali uchun ta’sischilar tomonidan kiritilgan moddiy va nomoddiy
ko’rinishidagi aktivlar, pul mablag’lari yoki qimmatli qog’ozlar;
-
Kiritilgan moddiy va nomoddiy ko’rinishidagi
aktivlarning metodikasi;
-
Davlat ro’yxatidan o’tgan iqtisodiy sub’yektlar faoliyatining boshlang’ich davri hisoboti