Масъул муҳаррир

10
BADIIY ASARNI TAHLIL QILISH KOMPETENTSIYASINI SHAKLLANTIRISH 
YO‘LLARI
Sulaymonova Matluba Kursamurodovna
Sirdaryo viloyati Xovos tumani
5- umumta’lim maktabi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Telefon: [phone]
Annotatsiya. Mazkur maqolada boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida badiiy asarni tahlil qilish 
kompetensiyasini shakllantirish yo‘nalishlari tahlil qilingan.
Kalit so‘zlar: davlat ta’lim standarti, o‘qish, badiiy asar, kompetensiya.
Badiiy asarni tahlil qilish kompetentsiyasidagi birinchi talab matndagi so‘z va gaplarning 
ma’nolarini tushuna oladi deb berilgan. Buni amalga oshirishda lug‘at ustida ishlash 
yo‘nalishlaridan foydalanamiz:
Asar mazmunidan ta’sirlana oladi kompetensiyasini shakllantirishda bolalarda hikoyadan 
ta’sirlanish jarayoni ”Chana” hikoyasida qahramonlarga bo‘lgan munosabatni ko‘rsata olishi 
bilan baholaymiz.
O‘rganilgan asarlarning nomi, muallifi, mazmuni va qahramonlarini ajrata oladi 
kompetensiyasida 4-sinf o‘qish fanidan ” Xatarli uchrashuv” Primqul Qodirov, mazmuni: Urush 
vaqti edi. Biz Turkiston tizma tog‘ining etagida, shahardan yigirma besh chaqirim naridagi 
kichkina qishloqda turar edik.Harbiy xizmatdagi akamning xotini qish kunlarida qattiq betob 
bo‘lib qoldi-yu,shahardan oyimni chaqirib keling ,deb iltimos qildi.
U vaqtda mashina juda kam, ot-ulov xo‘jalik ishi bilan band edi. Men piyoda yo‘lga chiqdim. 
Ancha yo‘l yurdim.Yog‘ib turgan qor pardasi ortidan uch-to‘rt g‘amgin chordevorlar ko‘rindi. 
Ulardan narida qurib qolgan bir hovuz ham bor edi. Shunga yetsam yo‘lning yarmi qoladi… ; 
Bu bilan bir qatorda “Matn tahlili” metodi asosida tahlil qilish ham mumkin:
Asar qahramonlariga munosabat bildira oladi kompetensiyasi bo‘yicha o‘quvchilar 3-sinf
”Tabiat bilan suhbat” ertagida tabiat hodisalarining tortishuvi va inson do‘stlik eng qudratli 
ekanligini aytganligini muhokama qila oladi. 
O‘qilgan asar mazmuniga doir savol va topshiriqlarga javob bera oladi kompetensiyasini 
shakllantirishda 3-sinf “O‘qish” fanidan “Barakalla bo‘tam” hikoyasi asosidagi quyidagi savollarga 
javob bera oladi:
1.Oila a’zolari nima haqda suhbat qilishdi?
2.Siz o‘rtog‘ingizga nima sovg‘a qilgansiz?
3.Sizga qanday sovg‘alar yoqadi?
Boshlang‘ich sinf o‘qish darslarida badiiy asarni tahlil qilish kompetensiyasini shakllantirish 
jarayonida multimediadan, interfaol metodlardan, mantiqiy fikrlashga undovchi savol va 

---

220
10
topshiriqlardan unumli foydalanish asosida o‘quvchilarda fanga oid kompetensiyalarni 
shakllantirish imkonini yuzaga keltiramiz.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 6-apreldagi “Umumiy o‘rta 
va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi № 
187-sonli Qarori.
2. Umarova M va b. 3-sinf o‘qish darsligi T-2019.
3. Matchon S va b . 4-sinf o‘qish darsligi T-2017.

---

221