O„quv qo„llanmada suv xo„jaligi boshqaruvini yanada takomillashtirish



Download 7 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/84
Sana20.07.2022
Hajmi7 Mb.
#825312
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   84
Bog'liq
ej2AyPe8EpwGJmRkobHOp4Vw8gJkc5uJnYVYU13K

16.2-jadval
Tuproq namligini aniqlash
Qatlam,
sm

Tuproq nam 
sig„imi, % 
Tuproqning sug„orishdan 
oldingi namligi, % 
Eslatma 
Og„irligig
a nisbatan 
Hajmga 
nisbata

Og„iroligig
a nisbatan 
Hajmigi 
nisbata

CHDNSg
a nisbatan 
0-10 
25,3 
35,4 
9,3 
13,0 
36,7 
Hajm 
massasi 
barcha 
qatlamla
r uchun 
shartli 
ravishda 
1,4 deb 
qabul 
qilingan 
10-20 
24,4 
34,2 
10,4 
14,6 
42,6 
20-30 
22,6 
31,6 
13,6 
19,0 
60,2 
30-40 
23,0 
32,2 
16,9 
23,7 
70,4 
40-50 
22,3 
31,2 
17,3 
24,2 
73,1 
50-60 
21,8 
30,5 
17,8 
24,9 
81,6 
60-70 
22,9 
32,1 
17,9 
25,1 
78,2 
70-80 
22,7 
31,8 
18,8 
26,3 
82,8 
80-90 
21,9 
30,2 
19,9 
27,9 
91,3 
90-100 
22,0 
30,8 
20,0 
28,0 
90,9 
0-50 
23,5 
32,9 
13,5 
18,9 
57,6 
0-70 
23,2 
32,4 
14,7 
20,6 
63,4 
0-100 
22,9 
32,0 
16,2 
22,7 
70,8 
Qatlamlarda suv zaxirasi, m
3
/ga 
0-50 
1646 
945 
0-70 
2272 
1445 
0-100 
3203 
2267 


76 
 
 
Tuproq namligining suv beriladigan pastki maqbul chegarasi tuproq 
hchusiyatlari va tajribaning qabul qilingan tizimi bilan belgilanadi. 
Sug„orish me‟yorlarini L.N.Rozov va S.N.Rijov formulasi bo„yicha hisobli 
qatlam, CHDNS (m
3
/ga) chegarasi va tuproqdagi suvdan oldingi haqiqiy nam 
zaxirasi o„rtasidagi farq asosida belgilash tavsiya etiladi. Namlik tanqisligi darajasi 
sug„orish jarayonida tuproq yuzasidan bug„lanadigan 10% miqdoridagi suv qo„shib 
hisoblanadi. 16.2-jadvalda g„o„zaning gullash ko„rsatkichiga-hosil tugish 
davrlaridagi 70% suv oldi tuproq namligiga ko„ra, sug„orish me‟yorini hisobdash 
bo„yicha misol berilgan. 
Tuproqning 0-100sm. qatlamidagi namli tanqisligi (3203-2267 m
3
/ga) 936 
m
3
/ga teng. SHunda sug„orish me‟yori (936 m
3
/ga +10%) 1029,6m
3
/ga bo„dadi. 
Amalda sug„orish me‟yorini tuproqning og„irligiga nisbatan namlik asosida 
ushbu formula bo„yicha himsoblagan qulay: 
M=(Wn-Wm)·100d·h+k, 
Bunda: Wn-tuproq og„irligiga nisbatan dala nam sig„imi, %; 
Wm-suv oldi tuproq namligi, %; 
d-tuproq hajm og„irligi, g/sm
3

h-hisobli qatlam qimati, m; 
k-sug„orishda bug„lanishga sarflangan suv, m
3
/ga (namlik tanqisligining 
10% i). beradi: 
M=( 
Wn-Wm) 
100d·h+k=(22,9-16,2) 
100·1,4·1,0+ 
k=938+93,8=1031,8m
3
/ga. 
Bu formuladan foydalanilganda har bir qatlam namligini hajm og„irligiga 
nisbatan hisoblashga ehtiyoj qolmaydi. 
Tuproqdagi zarur fiziologik namlik zaxirasi yuqoridagi formulada 
hismoblanadi, faqat W
m
qiymatiga olinadi(% tuproq og„irligiga nisbatat). Bu 
qiymat suv berilmaydigan (lalmi sharoitda) yoki tankis bo„lganda o„simlik iste‟mol 
kiladigan tuproqdagi suv zaxirasidir. 


77 
Sugorishda suvni o‘lchash. 
Tajriba variantlariga berilgan suv mikdori turli 
suv o„lchagichlar orkali xisoblanadi. SHulardan eng ko„p ishlatiladiganlari: 
-suv o„tkazish kengligi 25, 50, 75, 100 va 125sm. bo„lgan «CHippoleti» suv 
o„lchagichi; 
-suv o„tkazgichi 30, 60 va 90
0
bo„lgan «tomson» suv o„lchagichi; 
-suv chiqish joyi aylana yoki kavdrat shaklida konussimon 10, 15, 20, 30, 35 
va 40sm bo„lgan suv o„lchagichlardir. 
Suv o„lchagich, uning o„lchamlari suv sarfi va er nishabligiga karab 
tanlanadi. 
Suv o„lchagich to„gri ishlash uchun: 
-u arik yukorisidagi 5-6m. vaundan pastdagi 2-3m. er juda to„gri bo„lishi; 
-arik devorga perpedikulyar, suv yuzasiga gorizlntal va devorlari tik xolda 
(shvun bo„yicha) o„rnatilishi zarur, kimirlamay turishi uchun orka tomonidan 
ikkita kozik kokilishi; 
-o„tkazgits suv satxidan 15-20sm. yukori turishi; suv okib tushayotgan okim 
bilan suv o„lchagich devoriorasida bo„sh joy bo„lishi, agar bo„sh joy bo„lmasa, suv 
o„lchagi noto„gri ishlamasligi uchun uning devorini yana ko„tarish; 
-suv o„tkazgichdan suv o„ta sust o„tishi (0,2m/sek) uchun uning old qismida 
oqim tezligini susaytirish maqsadida kengligi 1,0-1,5m, uzunligi 3-4m, chuqurligi 
0,6-0,7m. li hovuzcha hosil qilinishi, agar bu hovuzcha oqim tezligini susaytira 
omasa, u holda uning oldiga taxta, shox-shabba yoki qamish bosib, to„sin qilinishi 
va suv shu to„sin tagidan o„tkazilishi 
-suv o„lchagich o„tkazgichdan oqib o„tayotgan suv ustuni balandligi 
o„tkazgich kengligining uchdan biridan baland, o„ndan biridan past bo„lmasligi, 
aks holda u katta oqimda noto„g„ri ishlay boshlashini ununmaslik kerak. 
Suv o„tkazgich kengligi turlicha bo„lganda suvning cheklangan balandligi 
16.3-jadvalda qayd etilgan darajada bo„ladi. 
CHippoleti suv o‘lchagichi 
tuzilishi sodda bo„lib, har qanday ustaxonada 
tayyorlanishi mumkin. Buning uchun uning 16.3-jadvaldagi asosiy o„lchovlaridan 
foydalanish lozim. 


78 

Download 7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   84




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish