Эмиль золя Х. Амал



Download 16,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet65/129
Sana17.07.2022
Hajmi16,16 Mb.
#816123
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   129
Bog'liq
EMIL ZOLYA - Hamal

кепин
узи ул ар ­
нинг орцасида туриб команда берди:

Ш у ерда х,еч ёцца царамай беш минут туринг- 
лар!.. А гар у ёц-бу ёцца царайдиган булсаларинг, 
йиртцич хайвонлар югуриб келишиб сизларни ейди... 
Кейин туппа-тугри уйларингга кетинглар, борди-ю, Бе- 
бер йулда Лидияга тегишадиган булса, мен буни би- 
либ оламан, икковингни хам таъзирингни бераман.
Кейин у цоронгиликда ш ундай сездирмай гойиб 
булдики, цатто яланг оёцларининг тупиллагани хам 
эшитилмади. Болалар куринмас Ж анленнинг тарсаки- 
сини ейишдан цурциб, беш минутгача хеч ёцца аланг- 
ламасдан цимирламай туришди. Икковининг х а м цур- 
циши уларни сездирмай бир-бирига яцинлаш тирди. 
Бебер фацат к^пинча катталарда курганидек, цизни 
багрига босиб, махкам цучоцлаш ни уйларди; циз хам 
худди шуни истарди: агар уни мехрибонлик билан 
эркалатиш са, у тамомила бошцача циз булиб цолар- 
ди. Бироц на Бебер, на Лидия буйруцни бузиш га 
ж ур ъат 
этарди. Болалар уйларига цайтиш аётганда 
зим-зиё цоронги булса хам, улар бари бир цучоцла- 
шишга ж уръат этолмай ёнма-ён боришарди; уларнинг 
юраклари орзициб, гупурарди: иккови хам бир-бир- 
ларига цул тегизсак, шу захоти атаман пайдо булиб, 
яхш игина муш т туширишига ишонарди.
Х удди шу дамда Этьен Рекийярга етиб келди. Кеча 
М укетта, келгин, деб илтижо цилганди; цизни алдаш- 
га уялди-да, уникига йул олди. Уни сидцидилдан 
ХУрмат этувчи бу циз Этьен учун нимаси биландир 
азиз булиб цолганди,— бироц унинг узи бунга ицрор 
булишни хохламасди. Ш ундай булса хам у, алоцани 
узаман, деган цатъий ният билан борарди. У бацамти 
булиб, менинг орцамдан югураверма, уртоцларим ол­
дида яхш имас, деб руйирост айтади. Дозир унаца 
замонмас: одамлар очликдан улаётган бир пайтда 
упишиб-цучоцлашиб юрииг уят булар. Этьен М укет­
тани уйидан топмай, келишини кутиш га царор цилди 
ва кучада пайдо булган хар бир соядан куз-цулоц 
б>;либ турди.
Минора харобалари остида ярми кумилган ш а х ­
тага туш иладиган йул бор эди* А н а ш у цора чох
278


узра томяинг цо.лдиги — дорга ухш аган устун юксалиб 
турарди; гиштин девор к,улаб туш ган жойда икки 
дарахт — четан билан чинор усиб чивдан булиб, улар 
гуё ер к,аъридан к,ад кутаргандай эди. Бу ер кдров- 
сиз ташландик, жой булиб, ш ахтага тушаверишда эски 
ходалар уйилиб ётарди, кдлин ут-уланлар, олхуриси- 
мон бута лар, дулана туп лари босиб кетганди; бах,ор- 
да сайрок,и цушчалар бу буталарга ин солишарди. 
Ш иркат ремонтга катта сарф -хараж ат б^лишидан 
к,очиб, ун йил бурун бу ш ахтани кумиб таш лаш га 
царор к,илганди. Ворёга вентилятор цуйилишини ку 
тиб туришарди холос, чунки бир-бири билан богланган 
иккала ш ахтага хизмат циладиган вентиляция печи 
Рекийярнинг узига жойлашганди; эски штольнялар- 
нинг бири муркон хизматини утарди. Кундалангига 
тусин ташлаб, к,опламасини бекитган булишди; ана 
ш у тусинлар ш ахтага тушиш йулини тусиб турарди. 
Юцори йулакларни бутунлай уз хрлига ташлаб цуйиб, 
фак;ат вентиляция печи булган энг пастки 
йулакка 
цараб туришарди, бу печда тошкумир уюми гуруллаб 
турарди; муркон яхши тортганидан к,ушни ш ахтада 
к,аттик; шамол укираётганга ухш арди. Запас йул си- 
фатида Рекийяр ш ахтаси орк,али тушиб-ч1щиб туриш 
учун эх,тиёт юзасидан зинали штолъняга к,араб туриш- 
га буйруц берилганди. Бирок, х;еч ким бунинг гамини 
емасди, ёгочлари захда чириб, ж уда куп майдончалари 
босиб туш ганди. Тепада катта бир туп маймунжон 
штольняга туш иладиган йулни тусиб турарди, биринчи 
нарвоннинг бир неча зинаси тушиб кетганди, то таянч 
нук,тасига етгунча рябина илдизига осилиб, тавакка- 
лига к,оронгиликка тушиш лозим эди.
Этьен бута орк;асига утиб, сабот билан кута бош­
лади; мана у, них,оят шох-шаббаларнинг шитирлага- 
нини эшитди, бу шитир-шитир анчагача тинмади. Ав- 
валига у, илонни чучитиб юбордим шекилли, деб уй- 
лади; бирок; бирдан гугурт ёцилганини куриб хдйрон 
булди; Жанленни танигач, к;отиб к,олди; бола шамни 
ёкди-да, ер остига кириб гойиб булди. Этьен к;изициб, 
ш ахтанинг огзига як;инлашди; бола гойиб булган, аф- 
тидан у иккинчи майдончага етганди; пастда гира- 
шира нур куринарди. Этьен бир оз уйлаб турди-да, 
кейин илдизга осилиб, сиргалиб пастга тушди; наза-
279


рида худди беш юз йигирма турт метрга — ш ахта- 
нинг тубигача сирпаниб туш гандек булди; них^оят у 
оёги зинага текканини 
сезиб, эх^тиёткорлик билан 
туш а бошлади. Ж анлен х,еч нимани эшитмаган були­
ши керак. Этьен остидаги чироцни курди: ут тобора 
пастга, ер кдърига тушиб борарди; боланинг улкан 
нанимали сояси унинг ок,сок,ланиб юришига мос чай- 
к,аларди. Ж анлен маймундек чаццонлик билан тирма- 
шарди; зиналар йук, жойда кулларини, оёцларини, 
х,атто иягини ишга соларди. Х,ар бири етти метрлик 
нарвон бирин-кетин тушиб кетган ди; баъзи лари х,амон 
мустах,кам булса, бошцалари агдарилиб туш адиган- 
дек цирсиллаб, цимирларди; нарвонлар орасидаги тор 
майдончалар кукариб, чириб кетганидан оёк; худди 
йусинга теккандек буларди. Этьен пастга туш ган сари 
хдрорат худди печдагидек кутарилаверди, бу иссик; 
вентиляция штольнясидан келарди, у ер ^айриятки 
забастовка бошлангандан бери тинч эди: иш пайтида 
печь х;ар куни беш минг килограмм тошкумирни ютиб 
турганида-ку, бу ёк,к,а тушиш йул булсин, нац тирик- 
лай кабоб булади киши.

Бак,анинг узи-я!— тунгиллади Этьен бугилиб.—
Цаёкда тушиб кетяпти бу жин ургур!
Этьен икки марта йицилиб кетай деди: хул хода 
устида оёги сирганиб кетди. Ж анленникига ухш аган 
шами булсаям майли эди, узовда милтиллаб курин- 
ган 
чирок, кетидан эргагйиб бораётгани учун х,ар 
лах,за у ер-бу ерини уриб оларди. Бу йигирманчи 
нарвон булса керак, тушиш эса х,амон давом этарди. 
Ш ундан кейин у санай бошлади: йигирма биринчи, 
йигирма иккинчи, йигирма учинчи... Ж анлен булса 
х,амон пастга тушиб борарди. Этьеннинг боши худди 
утдагидек ёнарди, назарида нак; печ ичига йицилиб 
туш аётгандай эди. Них,оят у юклаш хонасига етиб 
келди, цараса, чирок, йулакнинг энг чукур ерига ца- 
раб кетяпти. Уттиз нарвон бу — икки юз ун метр бу­
лади!
«Меня у яна куп эргаштириб юрармикин?— уйла- 
ди Этьен.— Чамаси, у отхонага кетяпти».
Лекин чап томондаги, отхонага олиб борадиган 
йулак босиб туш ганди. Яна янги, янада огирроц, хавф- 
лирок; сарсонлик бошланди. Цурциб кетган курш апа-
280


лаклар цар томонга учиб, охири равоцларга осили т- 
ди. Чироцни к^здан йуцотиб цуймаслик учун цадамни 
тезлатишга т^гри келди. Этьен х,ам уша йулакдан 
юрди; лекин бола илондек осонгина утган жойлардан 
утаётганида, у албатта у ер-бу ерини цириб оларди. 
Барча эски штольнялар каби, йулак ер чукавергани- 
дан кун сайин торайиб борарди, баъзи жойлари эса 
ут учириш алангасидек булиб цолганди; хдлизамон 
йул бекилиб цоладигандек эди. Тупрок, огирлигидан 
тирговичлар синар, цирсилларди; юриш хатарли була 
борди: синган ёгочларнинг учлари циличдек чуччайиб, 
йулни тусиб турарди; минут сайин уларга урилиб, 
цаттик, ярадор булиш мумкин эди. Этьен гох; эмаклаб, 
гох, судралиб, эцтиёткорлик билан силжир, олдинда 
лип .этиб куриниб цолувчи Жанленнинг соясини йу- 
цотиб цуймасликка ^аракат цилар эди. Цуццисдан у 
алланимадан цочаётган бир гала каламуш х,амма ёги- 
дан югуриб утгандек булди.

Етиб цолдикмикин, жин урсин!— пунгиллади 
Этьен толиццанидан х,арсиллаб; унинг аъзойи бадани 
цацшарди.
Аммо мана, бир километрча узунликдаги йулак 
кенгайиб бора бошлади; штольнянинг шу ери хдйрон 
цоларли дараж ада яхши сацланганди. Бу йулакнинг 
охири булиб, илгари ундан вагонеткаларни гилдиратиб 
келишарди; йулак тош цатламидан кесиб ясалган бу­
либ, табиий горга ухш арди. Т ухташ га тугри келди; 
Этьен олисда туриб, бола икки тош орасига шамни 
урнатиб, кайфи чог булиб уйига цайтган кишидек 
цулай ва хотиржам урнашиб олганини курди. Й улак­
нинг бу боши росмана, яхш и жих,озланган тураржойга 
айланганди. Ерга, бурчакка пичан туш алган булиб, 
у юмшок, урин вазифасини бажарарди; эски тахталар- 
дан столга ухш аган нарса ясалган булиб, унинг усти- 
да турли-туман озиц-овцат: нон, олма, бир шиша цора- 
арча ароги турарди. Х уллас, чинакам цароцчилар ма- 
кони эди, бу ерда х,афталаб олиб келинган улж алар, 
х;атто бутунлай кераксиз совундан тортиб этик мойи- 
гача бор эди, булар чамаси, касбига ихлос цуйгани 
учун угирлаб келтирилганди. Кичкина худбин танх,о- 
ликда ана шу угирлаб келинган нарсалардан х,узур 
циларди.
281


— Бу цанацаси, одамларни калака циляпсанми,а?
— цичцирди Этьен сал нафасини ростлаб ол гач.—
Сен бу ерга келиб, мазза цилиб юргин-да, биз у ёкда, 
тепада очдан улайлик!
Улгудек к,урк,иб кетган Ж анлен даг-даг титрарди. 
Бирок; у Этьенни таниши биланоц узига келди.
— Мен билан овцатланмайсанми?— таклиф цилди 
бола.— Бир булак цовурилган балик; бор, а?.. Х,озир 
тайёр булади.
У калиги балицни олиб келган экан, энди булса 
янги ажойиб пичоги билан унинг ифлос устини к,ира 
бошлади,— бунаца дандон сопли кичкина ханж ар-пи- 
чоцларга одатда бирор суз битилган буларди. Пичоц- 
к,а бор-йуги битта суз — «Мух,аббат» деб ёзилганди.
— Пичогинг зур экан,— деб цуйди Этьен.
— Бу Лидиянинг совгаси,— жавоб берди Ж анлен, 
Аммо у пичоцчани Монсудаги «Довюрак» майхонаси 
ёнида нарсаларни кутариб сотиб юрадиган кишидан 
Жанленнинг буйругига кура Лидия угирлаб бергани 
цацида лом-мим демади.
У балик, тозалай туриб, гурур билан кушиб ц$гйди:
— Цалай, жойим чакки эмас, а?.. Тепадагига Ка­
раганда иссицрок,, 
Х.ИДИ 
х,ам хуш буй!
Этьен чунцайди; у Ж анленнинг гапларига цизи- 
к,иб цолганди. У газабидан тушди; уни бу кичкина 
ярамаснинг номацбул майлларига царамай ш унчалик 
ботир, шунчалик уддабурро 
булиб кетгани цизиц- 
тириб цолди. Дацицатан х,ам бу ин яхш и эди-да: 
унчалик иссицмас, йилнинг цайси фасли булиш идан 
цатъий назар ^арорат бир хил — хаммомдек иссиц; 
тепада булса, декабрь совуцлари авж га чициб, камба- 
галларни цацшатарди. Эски йулакларда зарарли газ- 
лар булмайди, кон гази чициб булган, фацат эски 
ёгочларнинг з^иди, эфирнинг енгил иси сезилади, унга 
цалампирмунчоцнинг иси омихта булиб кетгандек тую- 
ларди. Ходаларнинг куриниши х,ам гаройиб; оч-сариц 
мармарга ухш аган бу ёгочларни нафис турсимон оциш 
хол-хол усимлик цоплаганвдан марваридли ипак ли- 
бос кийгандек булиб куринарди; купларини цузицорин 
босиб кетганди. Оц капалаклар билан паш ш алар учиб 
утишди, цордек оппоц ургимчаклар урмалаш арди —
бу жониворлар куёшни асло куриш маганидан тамо- 
ман рангсиз эди.
2 82


— Сен цурк,майсанми?— суради Этьен.
Ж анлен х;айратланиб унга к,аради:
— Нимадан цуркдман? А х и р бу ерда ёлгиз узим-ку.
Ш у орада бали^ топ-тоза булди. Ж анлен пайраха
териб олов ёк;ди-да, устига кумир кдлади, ^унг балиц- 
ни товлаб пиширди. Кейин у бир булак нонни иккига 
булди. Бу, ж уда ш урлигига кдрамай, соглом киши 
учун зур ов^ат эди.
Этьен улуш ини олди.
— Биз ^аммамиз озиб кетаётган бир чокда сенинг 
семириб кетаётганингга энди аж абланмасак х,ам була­
ди* Биласанми, ахир бу хилда к,орйн туйгазиш хдй- 
вонлик-ку!.. Нима, сен боищаларни уйламайсанми?
— Гапингни к,ара-ю! Бошкдлар нега бунчалик аз^- 

Download 16,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   61   62   63   64   65   66   67   68   ...   129




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish