"kompyuterlashgan loyihalash tizimlari" fakulteti "elektronika va asbobsozlik" kafedrasi "qattiq jismli datchiklar"

 
29 – rasm. datchik sxemasi 
PIR sensor ishi (Passive Infrared sensor), ya`ni passiv IQ datchik ishi 
ob`yektlardan chiqadigan infraqizil nurni o`lchashga asoslanadi. Datchik ishni ikki 
qisimga bo`lib o`rganadigan bo`lsak:
1- Kalibrovka. Datchik ishga tushganda etalon qiymatlarni olish uchun
infraqizil nurlarni o`lchaydi.
2- Monitoring. Datchik doim infraqizil nurlarni o`lchab turadi va bu nurlar 
kalibrovkada hisoblangan qiymatlardan farq qilsa, mikrokontroller portiga bir 
qiymatini uzatadi.

---

Asosiy texnik xarakteristikalar:
• Datchikning ishlash masofasi: 6 metrgacha (110° x 70° aniqlash hududi)
• РIshchi kuchlanishg: 5 – 9V
30 – rasm datchikni ulash sxemasi 
Datchik bilan mikrokontroller orqali harakatni aniqlashd ishlashni eng oddiy misoli
quyida keltirilgan. Ob`yekt harakati aniqlanganda Arduino mikrokontrolleri 13 
portiga ulangan svetodiod yonadi hamda raqamli portga datchik holati yoziladi.
Dastur kodi misoli
#define pirPin 2
#define ledPin 13
void setup()
{
Serial.begin(9600);
pinMode(pirPin, INPUT);
pinMode(ledPin,OUTPUT);
}
void loop()
{
int pirVal = digitalRead(pirPin);
//Agar harakat mavjud bo`lsa
if(pirVal == HIGH)

---

{
digitalWrite(LedPin, HIGH);
Serial.print("Motion detected");
delay(2000);
}
else
{
Serial.print("No motion");
digitalWrite(LedPin,LOW);
}
}
15-Amaliy mashg‘ulot 
Gazoanalizatorlar ulanish sxemalari va kontrollerlarga ulashni o’rganish. 
MQ-2 gazoanalizator vodorod, is gazi va boshqa gazlari (metan, propan, 
butan) kabi gazlarning konsentratsiyasini aniqlash imkon beradi. Datchik MQ 
datchiklarining oilasiga tegishli. Ushbu datchiklar oilasi arzonligi va 
mikrokontrollerlar bilan integrasiyasi qulayligi tufayli keng qollaniladi. Datchik 
analog xamda raqamli chiqishga ega. O’zgaruvchan qarshilik yordamida ma'lum 
gaz kontsentratsiya qiymati o'rnatilib, o’lchanayotgan konsentrasiya chegarasi oshib 
ketganda avariya raqamli chiqish signali xosil qiladi. Datchik ulanishi oson, yuqori 
sezuvchanlik va tez javob berish vaqtiga ega.