"kompyuterlashgan loyihalash tizimlari" fakulteti "elektronika va asbobsozlik" kafedrasi "qattiq jismli datchiklar"

Modulning muhim komponentlari 
Datchik ishini BISS0001 mikrosxemasi boshqaradi. Modul ikki rejimda 
ishlaydi L va H. Plata burchagida rejimni tanlash kontaktlari mavjud. 
Kontaktlardaa o`rnatilgan o`tkazgich burchakkka yaqin joylashtirlsa bu L rejimni 
o`rnatadi, burchakdan uzoq o`rnatilsa bu H rejimni o`rnatadi. P2 moslashtiruvchi 
resistor, plata markazida joylashgan bo`lib, u datchikning sezuvchanligini 
o`rnatadi. U orqali ob`yektni aniqlash masofasi chegarasini boshqarish mumkin. 
Plataning bohqa burchagida P1 moslashtiruvchi resistor o`rnatilgan bo`lib, u 
birinchi ishlash yuz berganda kutishni o`zgartirish imkonini beradi. Plata 
tomonlarining biri o`rtasida uch tirqishni ulovchi mavjud. 
Ish rejimlari
L rejimida harakatlanuvchi ob`yektda infraqizil nurlanish birinchi qayd 
etishda chiqish yuqori holatga o`tkaziladi. Chiqishdagi yuqori kuchlanish holati 
taymer ishi vaqtida shu holatda turadiki, bu P1 rezistor tomonidan o`rnatiladi. Bu 
paytda datchik boshqa hodisalarga hech qanday javob qaytarmaydi. Agar taymer 
ishlashi vaqtida datchik oldidan ko`pgina ob`yektlar yoki bir ob`yekt harakatlasa,
vaqt bo`yicah kutish muddati o`tgandan keyin birinchi ob`yekt qaydda o`tgandan
so`ng signal chiqiashda olib tashlanadi. Bu rejim tovush chiqargichgan signalni 
berish uchun ishlatishda qulay hisoblanadi. H rejimida harakatlanuvchi ob`yekt 

---

taymerni qayta ishga tushuradi. Bu shuni bildiradiki, birinchi harakatlanuvchi
ob`yekt ayd etilganda HC-SR501 datchigi chiqishida yuqori signal shakllanadi va 
u toki ishlash datchikni mafofasida boshqa obyekt harakatlanib qayddan
o`tmagiuncha bu yuqori chiqish signalini ushlab turadi. H rejimi masalan 
yorug`likni ushlab turish uchun ham qulay hisoblanadi.
Ishlatish xususiyatlari
Uskuna uni kuchlanishga ulangandan so`ng bir daqiqa o`tib shga tayyor 
bo`ladi. Shu bir daqiqa vaqt mobaynida avtomatik kalibrovka bajariladi. Datchikni 
o`rnatishda ochiq yorug`lik manbaalari mavjud joylashrda o`rnatilishi maslahat 
berilmaydi. HC-SR501 datchigini o`rnatishda harakatlanuvchi ob`yekt modul 
platasi atrofida harakatlanish inobatga olingan holda o`rnatish maqsadga muvofiq 
bo`ladi.