"kompyuterlashgan loyihalash tizimlari" fakulteti "elektronika va asbobsozlik" kafedrasi "qattiq jismli datchiklar"

 
 
 
 
18 – rasm datchikni ulash sxemasi 
afzalliklari 
• 
Chiqish kuchlanishi chiziqli. 
• 
Ular uzoq vaqt davomida barqaror ishlaydi. 
• 
Nisbiy namlikning keng doirasini aniqlay oladi. 
kamchiliklari 
• 
Uzoq masofaga malumot yuborishi cheklangan.
 
11-Amaliy mashg‘ulot 
Optoelektron datchiklari ulanish sxemalari. 
Fotoqarshilik. Yorug‘lik diodlarini yoqish yoki о‘chirish orqali yorug‘lik 
darajasiga ishlov berish. Eslatib o'taman har doimgidek bizga Arduino IDE dasturi 
ishlashimiz uchun kerak bo'ladi. 
 
19 – rasm. Fotorezistor, Fotoqarshilik 
Kerakli elementlar: 

ArduinoUNOkontrolleri; 

sxema yig‘ish uchun plata; 

fotoqarshilik; 

220 Om li qarshilik – 8 ta; 

Yorug‘lik diodi – 8 ta; 

---


ikki uchida razyomlari bo‘lgan simlar. 
Fotoqarshilikni eng ko‘p tarqalgan foydalanilishi – bu yorug‘lik darajasini 
o‘lchash. Qorong‘ilikda uning qarshiligi yetarlicha katta. Qachonki fotoqarshilikka 
yorug‘lik tushsa, qarshilik yorug‘lik darajasiga proportsional ravishda 
kamayadi.Arduino ga fotoqarshilikni ulanish sxemasichizmada ko‘rsatilgan.
Yorug‘lik darajasini o‘lchash uchun kuchlanishni bo‘lish sxemasini yig‘ish 
kerak bo‘ladi, unda yuqori yelka fotoqarshilikdan iborat va pastki yelka esa yetarli 
darajada katta qiymatga ega bo‘lgan oddiy qarshilikdan iborat bo‘ladi.10 kOm li 
qarshilik ishlatiladi. Kuchlanish bo‘luvchisining o‘rta yelkasini Arduino ning AO 
kirishiga ulanadi. 
20 – rasm. Fotoqarshilikni Arduino ga ulanish sxemasi. 
 
Analog axborotlarni o‘qish va ularni ketma-ket portga jo‘natish sketchini yoziladi. 
13.1 listingda yozilgan sketch qo‘rsatilgan. 
13.1 listing 
fotoqarshilik axborotlarinisaqlash uchun o‘zgaruvchi : 
void setup ()
{ 
Serial.begin(9600); 
} 
void loop()
{ 
light = analogRead(0);
Serial.println(light); 
delay(100);
}
Ulanish tartibi: 
1.
13.2 sxema bo‘yicha fotoqarshilikni ulanadi. 
2.
Arduino platasiga 13.1 listingdagi sketchni yuklanadi. 
3.
Qo‘l bilan fotoqarshilikning yorug‘lik darajasini o‘zgartiriladi va ketma-ket 
portdagi chiqishdagi o‘zgaruvchi qiymatlarni kuzatiladi, xonaning to‘liq 

---

yoritilgandagi ko‘rsatgichini xotirada saqlab qolinadi va yorug‘lik oqimini to‘liq 
yopilgandagi holat qiymatini ham saqlab qolinadi. 
8 ta yorug‘lik diodi qatoridan tashkil topgan yorug‘lik daraja indikatorini 
yaratiladi. Yonayotgan yorug‘lik diodlarining soni hozirdagi yorug‘lik 
darajasiga proportsional. 220 Om qiymatga ega bo‘lgan cheklovchi qarshilikdan 
foydalanib chizmada ko‘rsatilganidek yorug‘lik diodlarini yig‘iladi.