"kompyuterlashgan loyihalash tizimlari" fakulteti "elektronika va asbobsozlik" kafedrasi "qattiq jismli datchiklar"

 
10-Amaliy mashg‘ulot 
Namlik datchiklari kontrollerlarga ulashni o’rganish 
Gaz namligini o’lchash usullariga psixometrik, shudring nuktasi, gigrometrik 
(sorbtsion), kondensatsion, spektrometrik, elektroximiyaviy, issiq o’tkazuvchanlik 
usullari kiradi. Bulardan birinchi uchtasi eng ko’p tarqalgan. 
Suyuqliklarning namligini o’lchash uchun sig’imli, absorbtsion asboblar va 
suyuqlikning namlikka aloqasi bor biror xossasnni o’lchaydigan asboblardan 
foydalaniladi. 
Qattiq va sochiluvchan jismlarning namligini o’lchash uchun bevosita va bilvosita 
usullar qo’llaniladi. 

---

Quritish, ekstraktsion va ximiyaviy usullar bevosita o’lchash usullarining ichida eng 
ko’p tarqalganidir. 
Kopduktometrik, dielg’krometrik, o’ta yuqori chastotali, optik, yadroviy magnit 
rezonansi, termovakuum, teplofizika usullari bilvosita o’lchash usullariga kiradi. 
Quyida sanoatda eng ko’p tarqalgan usullarni ko’rib chiqamiz.
 
Qarshilikli namlik datchiklarining ish printsipi shundaki, metall bo'lmagan 
o'tkazgichlarda o'tkazuvchanlik ularning suv tarkibiga bog'liq. 
 
 
17 – rasm datchikni ulash sxemasi 
Afzalliklari 
 
Arzon 
Kichik o'lcham 
Signalni uzoq masofaga uzatilishi. 
Kalibrlash mavjud emasligi sababli juda o'zgaruvchan.
 
Kamchiliklari 
Rezistiv namlik datchiklari kimyoviy bug'larga va boshqa ifloslantiruvchi 
moddalarga sezgir 
Suvda eriydigan mahsulotlar bilan ishlatilganda, chiqish signallari o'zgarishi 
mumkin. 
Sig’im effektga asoslangan namlik datchiklari yoki oddiygina sig'imli namlik 
datchiklari mavjud va bular namlik datchiklarining asosiy turlaridan biridir. Sig’im 
nisbiy namlik datchiklarida namlik o'zgarishi bilan dielektrik materialning elektr 
o'tkazuvchanligi o'zgaradi. Oddiy Sig’im datchikgi havo bilan to'ldirilgan 
kondensatordan tayyorlanishi mumkin, chunki atmosferadagi namlik uning 
o'tkazuvchanligini o'zgartiradi. Demak, kondansatör plastinkasi orasidagi bo'shliq 
odatda tegishli dielektrik material (izolyator) bilan to'ldiriladi va uning namligi 
o'zgarganda dielektrik qarshiligi o'zgaradi. Sig’imli datchigini materiali bu 
gigroskopik polimer plyonka dielektrik sifatida foydalaniladi 

---