1-БЎлим. Бахтли ҳаёт асослари бахтнинг баҳоси қанча?

ҲАДДАН ТАШҚАРИ СЕМИЗЛИК 
Семизликнинг асосий омили нотўғри овқатланишдир. Чунки овқатланиш тартиби бузилиши 
семизликни келтириб чиқаради. Калорияси баланд маҳсулотлар истеъмол қилгандан сўнг унинг 
ҳазмига ҳам эътибор қаратиш керак. Аммо кўп ҳолларда бунинг аксини қиламиз. Аксар хонадонларда 
кечки овқатга ош, хамирли таомлар тайѐрланади, асосан кеч соат 19:00 дан кейин дастурхонга 
тортилади. Таом истеъмолидан кейин бир оз телевизор кўриб, уйқуга кетилади... Ваҳоланки, 
ошқозонга тушиб, ҳаракатсизликдан ачий бошлаган овқат танага куч-қувват бағишлаш ўрнига зарарли 
чиқитга, ҳужайраларга кислород ташиб дармон бўлиш ўрнига уларнинг “қотили”га айланади. 
Ҳаддан ташқари семизлик тана ҳаракатига, ўзини эплай олишга халақит беради. У томирларни 
қисиб торайтиради, руҳ йўли тўсилиб қолади. Уларга майин ҳаво етиб бормайди. Натижада руҳ 
мижози бузилади. Бундай ҳолатда нафас қисиш, хафақон юз беради, тўсатдан бирон томир ѐрилиши 
мумкин. 
Ҳаддан ташқари семиз кишилар томирлари тор, қисилган бўлади. Улар сакта, фалаж, хафақон 
касалликларига, рутубатликлари сабаб ич кетишга, нафас олиш ѐмонлашувига, беҳуш бўлиб қолишга, 
ѐмон иситмаларга мойил бўладилар. Руҳ йўллари торлиги, мижозлари жуда совуқлиги, қон камлиги, 
балғам кўплиги сабаб улар очликка, ташналикка чидай олмайдилар. 
Бундай кишиларни дорилар билан даволаганда дорилар томир орқали касал аъзоларга ўтмайди, 
касал бўлганларида ҳам уни тезда сезмайдилар. Чунки сезгилари кучсиз бўлади
107
. 
ҲАР ҚАНДАЙ КАСАЛЛИК САБАБИ СЕМИЗЛИКДИР 
106
Манба: “Саломатлик тақвими”нинг 2011-йилги 3-сони, 3-7-бетлари. 
107
Манба: “Саломатлик тақвими”нинг 2013-йилги 4-сони, 5-7-бетлари. 

---

136 
Семизлик – ҳар қандай касаллик сабаби. Шу ўринда қайси касалликларнинг, деган савол 
туғилиши мумкин. Бу рўйхат бошида хафақон, яъни гипертония хасталиги туради. Гипертониянинг 
ўзиѐқ инсонни жисмонан, руҳан чеклаб қўяди. Навбатдагилар – қандли диабет, юрак, жигар, ўт 
пуфаги, буйрак, умуртқа поғонаси, бўғим хасталиклари, бепуштлик ва ҳоказо. 
Ортиқча ѐғ ҳар бир аъзо фаолиятини чеклайди, уларни зўриқтиради. Жумладан, семизликда 
юрак мушак толалари ўртасида ѐғ сақловчи ҳужайралар пайдо бўлади. Натижада ѐғ захираси 
катталашади, юрак умумий оғирлигининг ярмидан ошиб кетади. Юрак деворлари ѐғ босганлиги учун 
кўп ишлашга мажбур бўлади. Шу туфайли кенгаяди. Вазннинг одатдагидан ортиб кетиши танамиз 
устуни – умуртқани, бизни кўтариб турувчи бўғимларни зўриқтиради, туз йиғилишини, яллиғланиш 
хасталикларини ривожлантириб юбориши ҳам мумкин. 
Яна бир маълумот: семизликнинг учинчи, тўртинчи даражасида бўлган беморларнинг насл 
қолдириш имконияти бошқаларникига нисбатан жуда кам
108
. Хусусан, семиз эркакларда кўпинча 
импотенция ҳолатлари учраса, аѐлларда ҳайз кўриш бузилиши, тухумдонлар атрофини ѐғ қоплаши 
натижасида функционал бузилиш, бепуштлик кузатилиши мумкин
109
.