Buyrug‘i maktabgacha ta’limga qo‘yiladigan davlat talablarini tasdiqlash haqida

XIV bob. Nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlik
1-§. Nutq
144. 12 — 24 oylik bolalarning nutqni tinglash, tushunish, so‘zlashish va muloqot
qilishga qodirligi ularda nutq rivojlanishining talabi hisoblanadi.
145. Quyidagilar 12 — 24 oylik bolalarda nutq indikatorlari hisoblanadi:
kundalik turmushda uchraydigan ma’lum harakatlarni ifodalaydigan so‘zlarni
tushunish;
eshitgan oddiy, qisqa murojaatlarni qaytarish va ularni bajarish;
so‘zlashganda taqlid qilish;
rasmdagi narsalarni tanish;
2-3 ta so‘zdan iborat gaplarni tuzish;

---

rasmni yoki fotosuratni 2-3 ta so‘z yordamida tushuntirish, ta’riflash.
146. Bola bilan quyidagi mashqlarni olib borish lozim:
bola bilan o‘ynayotganda va muomala qilayotganda uning qisqa ma’lumotlarni
qaytarishini rag‘batlantirish;
bolaga ko‘proq predmetlar va o‘yinchoqlarni ko‘rsatish, nomlarini aytish, ularni ma’lum
harakatlar bilan bog‘lash;
bolaga ravon va to‘g‘ri gapirish, ko‘proq savol berish;
bolani hikoya o‘qish va suhbatlashish bilan qiziqtirish, uning barcha savollariga javob
qaytarish;
bola bilan birga rasm va fotosuratlar ko‘rish, rasmlarga mos keladigan so‘zlarni topishga
yordam berish;
savollar va buyruqlar o‘rtasidagi mutanosiblikka e’tibor qaratish;
o‘yin, mashq, nutqni rivojlantirish mashg‘ulotlari va barmoqlar teatrini o‘tkazish;
bola bilan katta yoshdagilar ovozlariga taqlid qiladigan o‘yinlarni o‘ynash.
147. 12 — 24 oylik bolalar bilan munosabatlarda quyidagilarni hisobga olish lozim:
ushbu davrning bola nutqi rivojlanishida muhim davr ekanligini hamda har qanday
kuchli ruhiy ta’sir (qo‘rquv, cho‘chish) ushbu jarayonning to‘xtab qolishiga yoki kechikishiga
sabab bo‘lishi mumkin;
o‘yinchoqlar ovozining baland chiqishining oldini olish.
2-§. O‘qish va savod malakalarini egallash
148. 12 — 24 oylik bolalarning bosma materiallarga qiziqish bildirishi, harflar va
ramzlarni ajrata olishi hamda yozish ko‘nikmalarini o‘rganishi ularda o‘qish va savod
malakalari rivojlanishining talablari hisoblanadi.
149. Quyidagilar 12 — 24 oylik bolalarda o‘qish va savod malakalari indikatorlari
hisoblanadi:
yorqin rasmlar bilan bezatilgan kitoblarni tomosha qilish, rasmlarda aks ettirilgan
buyumlarni ko‘rib tanish;
logotiplarni ko‘rib tanish;
yozma matn, harflar va raqamlarga qiziqish bildirish;
qalam va ruchka yordamida gorizontal, doirasimon va vertikal chiziqlarni chizish;
qalam yoki mo‘yqalam bilan rasm chizish.
150. 12 — 24 oylik bolalar bilan quyidagi mashqlarni olib borish lozim:
bolani bolalar kitoblari bilan ta’minlash, o‘qib berish va rasmlarini ko‘rsatish;
bolani rasmlarda aks ettirilgan narsalarning nomini to‘g‘ri aytishga o‘rgatish;
bolaga qalam, flomaster va katta qog‘oz parchasi berish, uning ko‘nikmalari rivojlanishi
uchun zaruriy sharoitlarni yaratish.
151. Bosma materiallar sanitariya va gigiyena talablariga javob berishi lozim.