Лекция №1 асосий кимёвий тушунчалар. Асосий синфлар

Avogadro qonuni.
Kimyoviy 
reaksiyalar 
gazsimon moddalar 
ishtirokida ham boradi. Gazsimon moddalar 
ishtirokida boradigan reaksiyalardagi miqdoriy 
nisbatlarni 
1811-yilda 
Italyan 
olimi 
A.Avogadro 
o’rganib, 
quyidagi 
qonunni 
yaratdi.
Bir xil sharoit (bir xil bosim va bir xil
haroratda)da teng hajmda olingan
gazlardagi molekulalar (atomlar) soni
teng bo’ladi
A.Avogadro
Avogadro qonunidan ikkita xulosa kelib chiqadi.
a) Normal sharoit (T=273 K, P=101,325 kPa) da har qanday gazsimon 
moddaning «1 mol» miqdori 22,4 litr hajmni egallaydi va bunga gazlarning molar 
hajmi deyiladi. V molar = V0=22.4 l/mol hajmda belgilanadi. Bu xulosaga ko’ra 1 
mol N2 gazi normal sharoitda 22,4 l, 0,1 moli 2,24 l hajmni egallaydi.
b) Gazsimon moddaning hajmi va miqdori uning tarkibidagi zarracha 
(molekula, atom) lar soniga bevosita bog’liqdir.
Shunga ko’ra, ikkinchi xulosa kelib chiqadi: Har qanday moddaning «1 mol» miqdori 
tarkibida 6,02 - 10 
ta zarracha (molekula, atom) bo’ladi. Bu son N=6.02 - 10 
Avogadro soni deyiladi.
15

---

л л
Demak, 1 mol H2 tarkibida 6,02 • 10 ta vodorod molekulasi bo’lib, 22,4 
l
xajimni
O A
egallaydi. 10 mol H2 da 6,02 • 10 ta molekula bo’lib, 224 l hajm egallaydi. 0,5 mol
O2 gazi 16 g bo’lib, 3,0 • 10 ta molekula bor, ular 11,2 
l
hajmni egallaydi. 2,24 
l
Cl2 
gazida 6,02 • 10 ta molekula bo’lib, uning miqdori 0,1 mol va massasi 7,1 g bo’ladi.
Avogadro fikricha gaz holatidagi oddiy moddalarning vodorod, kislorod, azot, 
xlor va boshqalarning mayda zarrachalari molekulalar bo’lib, ular ikki atomdan 
tuzilgan H2, O2, Cl2, N2 va boshqalar (F2, Br2, J2)