Матншунослик фани адабий манбашунослик ва матншуносликнинг назарий муаммолари, хусусан, қадим қўлёзма меросимиз манбалари устида илмий фаолият олиб бориш малакасини шакллантириш, араб имлосига асосланган эски ўзбек ёзувини эркин ўқий олиш

Hijriydan milodiyni topish usuli.
Buning uchun hijriy yilni 33ga bo‘lish kerak. Hosil bo‘lgan sonni hijriy yildan 
chiqarib, songra 621 ni qo‘shish lozim.
Buning formulasi quyidagicha: 
H - (H : 33) + 621 = M 
Masalan, 
1443 – (1443:33) + 621 = M 
1443 – 42,42 + 621 = M 
1400.58 + 621 = 2021,58 
Demak, 1443 yil 2021-2022 yillarga to`g`ri kelar ekan. 
Milodiyni hijriyga aylantirish usuli: 
(M - 621) : 33 + (M - 621) = H 
Masalan, 
(2021–621):33 + (2021-621) = H 
1400:33 + 1400 = H 
42,42 + 1400 = 1442,42 
Demak, 2021 = 1442-1443 yillar ekan. 
Yilni aniq belgilashda hijriy yil oylarini bilish juda muhim.
Hijriy yil oylari tartibi. 
Hijriy yil hisobiga ko‘ra bir oy taxminan 29,5 
sutkaga teng. Lekin qulay bo‘lishi uchun bir oy 30 kun deb, ikkinchi oy 29 kun deb 
qabul qilingan.Shu tartibda islomda 6 oy 30 kundan, keyingi oy 29 kundan qilib 
taqsimlangan. Bu quyidagilardir: 
Muharram 
Safar 
Rabi ul-avval 

---

Rabi us-soni 
Jumod ul-avval 
Jumod ul-oxir 
Rajab 
Sha’bon 
Ramazon 
Shavvol 
Zulqa’da 
Zulhijja 
Sharq badiiyatida harflarga chuqur ma’no bag‘ishlash, ular vositasida badiiy 
tasvirni kuchaytirish poetik san’atlardan hisoblanadi. She’riyatda arab alifbosining 
har bir harfi shaklidan inson qiyofasi, xulq-atvorini tasvirlash shoir mahoratidan 
darak berib, she’r badiiyatining bezagi deb qaralgan. Chunonchi, alif – to‘g‘rilik 
belgisi, yosh qomat va dol, aksincha, qarilik, bukilgan qadni ifodalaydi. SHoirlar 
yangi-yangi badiiy tasvir vositalari va xilma-xil shakllarni yaratish, ulardan o‘rinli 
foydalanishda bir-birlari bilan musobaqalashganlar. Sharq mumtoz adabiyotida 
juda keng tarqalgan tasvir vositalari bo‘lmish iyhom, tarse’,tajohuli orifona, 
mubolag‘a, lozimi malzum, tardi aks kabi o‘nlab badiiy san’at bilan bir qatorda 
harf shakllaridan unumli foydalanganlar. Iloji boricha she’r jozibadorligini 
kuchaytirishga, tasavvur va tafakkur uyg‘unligini ta’minlashga harakat qilganlar. 
Harflar vositasida tasavvur uyg‘otishning bir necha usullari bor. Ular tashbeh, 
muvashshah, chiston, muammo, hurufi dalolat va ta’rix deb ataladi. Hatto 
hurufiylar degan diniy sekta ham bo‘lib, harflarning ilohiyligiga dalillar keltirish 
orqali ularni muqaddaslashtirishga urinish holatlari tarixdan ma’lum. Alisher 
Navoiyning “Farhod va Shirin” dostonida Farhodga ism qo‘yish bobida shunday 
keltiriladi: 
Anga farzona Farhod ism qo‘ydi 
Hurufi ma’xazin besh qism qo‘ydi. 
Firoqu rashku hajr ila ohu dard. 
Borin ustodi ishq etgach murakkab, 
Tarakkabdin bu ism o‘ldi murattab. 
Malolat mahdida zor etti oni, 
Bu qayd ichra giriftor etti oni. 
Alisher Navoiy Farhod ismining harflaridan uning qismati chizgilarini 
belgilaydi. Harflarga mazmun bag‘ishlash sharq poetikasida hurufi dalolat deb 
ataladi.