Матншунослик фани адабий манбашунослик ва матншуносликнинг назарий муаммолари, хусусан, қадим қўлёзма меросимиз манбалари устида илмий фаолият олиб бориш малакасини шакллантириш, араб имлосига асосланган эски ўзбек ёзувини эркин ўқий олиш

Атетеза 
(атетеза –
َ
atheteza)
– 
муаллифи нотўғри кўрсатилган муайян асарни илмий 
асосда ноўрин муаллифликдан ҳимоя қилиш. Бу ҳолатда баҳсга сабаб муаллифнинг 
мавжуд асарлари қиёсан ўрганилиб, уларнинг ҳудудий, даврий, ғоявий, услубий 
жиҳатлари текстологик тадқиқи қилиниб, хулоса чиқарилади. 
Атрибуция
(атрибуция – attribution)– матннинг ички ва ташқи хусусиятларига 
асосланиб матн муаллифини аниқлаш. Атрибуция ҳолатида матншунос матннинг, 
масалан, ғазалларда мақтаъдаги тахаллус, матн тузилишини ўрганиш, саналарини, 
матннинг яратилиш жойини аниқлаш каби текстологик усуллардан фойдаланиб, муаллиф 
номи ва таржимаи ҳолини тиклаш мумкин. 
Баёз
(антология – anthology) – луғавий маъноси “оқлик” бўлиб, атама 
сифатида “шеърлар тўплами”ни англатади. Баёзлар одатда икки ёки ундан ортиқ 
шоирлар шеърларидан ташкил топади.
Баён
(объяснения – explanations) – ифода йўллари ҳақидаги илм. Муҳаммад 
Фазлиҳақ 
Ромпурийнинг 
“Маҳорат 
қуёшлари” 
(
اااااااعس ر سو ا اااااااش
) 
асарида 
таърифланишича, баён илми шундай қоидалардан иборатки, улар бир маънони 
турли шаклда, ўша маънога очиқ далолат қиладиган ҳар хил жумлалар орқали 
ифодалашни ўргатади. 
Герменевтика
(герменевтика – hermeneutics) – тушунтириш илми. XVIII-
XIX асрларда немис олимлари томонидан фан сифатида тафаккур майдонига 
ташланган фалсафий герменевтика бошқа кўринишда азалдан Шарқда ҳам 
мавжуд 
бўлган 
билиш, 
тушуниш, 
шарҳлаш 
ва 
изоҳлаш 
билан 
боғлиқ 
таълимотдир. 
Герменевтика 
методи 
билан 
Ғарбда 
Инжил 
матнларини 
изоҳлаганларидек, бизда ҳам Қуръони карим оятларини тафсир ва таъвил 
қиладиган, 
ҳадиси 
шариф 
маъноларини 
изоҳлайдиган, 
мутафаккир 
аждодларимизнинг 
асарларини 
шарҳлайдиган 
муфассирлар, 
муҳаддислар, 
фақиҳлар илми азалдан шаклланиб, ривожланиб келган.