O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti xamraqulov zafarjon yigitaliyevich


Giyovandlik vositalari va psixotrop moddalar bilan bog’liq jinoyatlar



Download 3,39 Mb.
Pdf ko'rish
bet145/157
Sana12.06.2022
Hajmi3,39 Mb.
#658328
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   157
Bog'liq
Ilyos diplom

Giyovandlik vositalari va psixotrop moddalar bilan bog’liq jinoyatlar
Giyovandlik vositalari va psixotrop moddalar haqidagi tavsiflovchi 
ma’lumotlar Jinoyat kodeksi Maxsus qismining sakkizinchi bo’limida berilgan. 
Inson ruhiyati, salomatligi hamda jamoat xavfsizligi va tartibiga zarar keltiruvchi 
mazkur illatlar sog’lom turmushning kushandasi sanaladi. Bunga qarshi kurash 
yildan-yilga dolzarblashib, muammo esa o’tkirlashib bormoqda. Narkobiznesga 
qarshi kurashda ma’lum bir yutuqlarga erishilgan bo’lsada, kurash o’z ahamiyatini 
yo’qotmayapti.
Bunday vositalar va moddalar doirasida kelib chiqqan jinoyatlarni 
kvalifikatsiyalashda O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2017 yil 28 
apreldagi “Giyohvandlik vositalar va psixotrop moddalar bilan qonunga xilof 
ravishda muomala qilishga oid jinoyat ishlari bo’yicha sud amaliyoti to’g’risida”gi 
12-sonli Qaroridan ham foydalaniladi.


285 
Giyovandlik vositalari va psixotrop moddalar bilan bog’liq jinoyatlarni 
quyidagicha tasniflash mumkin.
39-rasm. Giyovandlik vositalari va psixotrop moddalar bilan bog’liq jinoyatlar 
Mazkur jinoyatlarning birinchisi ta’qiqlangan ekinlarni yetishtirish bilan 
bog’liqdir. Ta’qiqlangan ekinlar – ko’knor, kannabis (nasha) yoxud tarkibida 
giyovandlik vositalari yoki psixotrop moddalar bo’lgan ekinlar sanaladi. Ularni 
ekish yoki yetishtirish qonunan ta’qiqlanadi. Ta’qiqlarga qaramay, bunday 
o’simliklarni ekish yoki yetishtirish jinoyatning ob’ektiv tomonini tashkil etadi. 
Ekish sharoiti, maydon kengligi, jinoyatning sub’ektiga qarab jazo miqdori ham 
og’irlashib boradi. Jumladan, bunday ekinlarni ekish va yetishtirish o’ta xavfli 
retsidivist tomonidan; uyushgan guruh yoki uning manfaatlarini ko’zlab; katta ekin 
maydonida sodir etilsa, og’ir jinoyatlar uchun qo’llaniladigan jazo choralari 
qo’llaniladi.
Jinoyat kodeksining 271-moddasi giyohvandlik vositalari, ularning 
analoglari yoki psixotrop moddalarni qonunga xilof ravishda egallash jinoyatini 
o’zida aks ettiradi. Moddaning dispozitsiyasidagi qoida bo’yicha egallash qonunga 
xilof ravishda, o’g’rilik yoki firibgarlik yo’li bilan qo’lga kiritiladi.
Qonunga xilof ravishda egallash o’zgadan olib qo’yishni, hech kimning 
egaligida bo’lmagan joydan yig’ib olishni ifodalaydi. O’g’rilik yo’li bilan qo’lga 
kiritish o’zga shaxsga tegishli bo’lgan giyovandlik vositalari, psixotrop moddalarni 
Giyovandlik 
vositalari va 
psixotrop 
moddalar 
bilan bog’liq 
jinoyatlar 
Ta’qiqlangan 
ekinlarni 
yetishtirish
Giyovandlik 
vositalari, 
ularning 
analoglari va 
psixotrop 
moddalarni 
qonunga xilof ravishda egallash
o’tkazish maqsadini ko’zlab qonunga xilof ravishda 
tayyorlash, olish, saqlash va boshqa harakatlar qilish, 
shuningdek ularni qonunga xilof ravishda o’tkazish 
iste’mol qilishga jalb etish
ishlab chiqarish va ulardan foydalanish qoidalarini 
buzish
o’tkazish maqsadini ko’zlamay qonunga xilof 
ravishda tayyorlash, egallash, saqlash va boshqa 
harakatlar 


286 
yashirin ravishda talon-taroj qilish hisoblanadi. Firibgarlik o’zgani aldash, 
ishonchiga kirish yo’li bilan giyovandlik vositalari, psixotrop moddalarni qo’lga 
kiritishda namoyon bo’ladi.
Ko’pgina hollarda huquqbuzarlar giyovandlik vositalari, ularning analoglari, 
psixotrop moddalarni qonunga xilof ravishda sotayotganliklarida huquq-tartibot 
organlari tomonidan qo’lga olinadi. Ularning xatti-harakatlari Jinoyat kodeksining 
273-moddasi bilan kvalifikatsiyalanadi. Ushbu modda giyovandlik vositalari, 
ularning analoglari, psixotrop moddalarni o’tkazish maqsadini ko’zlab, qonunga 
xilof ravishda tayyorlash, olish, saqlash, tashish, jo’natish, shuningdek ularni ko’p 
bo’lmagan miqdorda o’tkazish harakatlari sodir etilishini jinoyat deb topadi. 
Mazkur jinoyatda aybdorning maqsadi o’tkazishdan iborat bo’ladi. Giyovandlik 
vositalari, ularning analoglari, psixotrop moddalarni tayyorlash, olish, saqlash, 
tashish va jo’natishda ham barcha ishlar o’tkazish maqsadlariga yo’naltiriladi.
273-modda jinoyatni og’irlashtiruvchi holatlarini ham o’zida aks ettiradi. 
Agar ushbu moddada ko’zda tutilgan qilmishlar takroran, bir guruh shaxslar 
tomonidan oldindan til biriktirgan holda, ta’lim-tarbiya muassasalarida, ozodlikdan 
mahrum qilish jazosini o’tash joylarida sodir etilsa, shuningdek, juda ko’p 
miqdorda, bangixonalar tashkil qilgan holda, o’ta xavfli retsidivist tomonidan sodir 
etilsa jazoning og’irlashuvi vujudga keladi.
273-moddaning birinchi qismida belgilangan qilmishni sodir etgan shaxs 
aybini bo’yniga olib tegishli organlarga arz qilsa va bunday vosita va moddalarni 
topshirsa, jazodan ozod qilinadi.
Giyovandlik vositalari, ularning analoglari, psixotrop moddalarni iste’mol 
qilishga jalb etish (274-modda) jinoyatining ijtimoiy xavfliligi yuqori sanaladi. 
Boisi bunday harakatlar natijasida iste’mol qiluvchilarning safi kengayadi. Mazkur 
sohaga doir jinoyatlar soni ko’payib boraveradi. O’zgalarni giyovandlik vositalari 
yoki psixotrop moddalarni iste’mol qilishga o’rgatishda taklif qilish, maslahat 
berish, iltimos qilish, gijgijlash, masxara qilish, piching qilish, aldash, ustidan 
kulish kabi ishontirish va majburlash usullaridan foydalaniladi.


287 
O’zgalarni giyovandlik vositalari, ularning analoglari, psixotrop moddalarni 
iste’mol qilishga jalb etish bunday narsalarni sotish yo’li bilan sodir etilsa, 
aybdorning harakati 273-moddada ko’zda tutilgan jinoyat bilan birga qo’shib 
jinoyatlar jami sifatida kvalifikatsiya qilinadi. 
Giyovandlik vositalari, ularning analoglari, psixotrop moddalarni ishlab 
chiqarish yoki ulardan foydalanish qoidalarini buzish (275-modda) jinoyati 
“Giyovandlik vositalari va psixotrop moddalar to’g’risida”gi qonun talablarining 
buzilishi natijasida kelib chiqadi. Ushbu qonun bo’yicha maxsus litsenziyaga ega 
bo’lgan yuridik shaxslar davlat buyurtmalari asosida bunday vosita va moddalarni 
ishlab chiqarish huquqiga ega bo’ladi. Giyovandlik vositalari va psixotrop 
moddalarni ishlab chiqarish, saqlash, hisobga olish, berish, tashish yoki 
jo’natishning qonunda belgilangan tartibini buzish jinoyat sodir etilganligini 
anglatadi. 
Giyovandlik vositalari, ularning analoglari, psixotrop moddalarni o’tkazish 
maqsadlarini ko’zlamay tayyorlash, egallash, saqlash va boshqa harakatlar (276-
modda) bilan bog’liq jinoyatlar 273-moddadagi qilmish bilan mohiyatan o’xshab 
ketsada, ularning farqi maqsadlarda ko’rinadi. Aybdorda giyovandlik vositalari va 
psixotrop moddalarni o’tkazish (sotish, almashtirish, ayirboshlash) maqsadi 
bo’lmasa, ya’ni “o’zimning iste’molim uchun edi” mazmunidagi fikr bayon etilsa, 
javobgarlik 276-modda bo’yicha kelib chiqadi. Sotish, ayirboshlash, almashtirish 
maqsadlari ifoda etilsa, qilmish 273-modda bilan kvalifikatsiyalanadi. O’tkazish 
maqsadlariga ega bo’lgan qilmish uchun jazolar ancha og’ir ko’rinishda bo’ladi. 

Download 3,39 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   157




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish