Mavzu: Kompazitsion materiallar va ularning strukturalari

14-ma’ruza
Mavzu: Kompazitsion materiallar va ularning strukturalari.
Reja:
1.Plastmassalar. Polimer materiallarning tasnifi.
2.Termoplastik va termoreaktiv polimer materiallar va ularning xossalari. 3.To’ldirgichlar, ularning turlari va qo’llanilish joylari.
4. Gaz bilan to’ldirilgan plastiklar, qattiq to’ldirgichli plastmassalar.
Kompazitsion materiallarning tarixi va tarkibi
1979 yilda dunyoning eng rivojlangan davlatlarida 8,6 mln. tonnadan ortiq har bir plastmassalar bilan to`ldirilgan kompozitsion materiallar (KM) yoki kompozitlar ishlab chiqarilgan. Bulardan 2,9 mln. tonnasi shisha plastikga, yana shuncha miqdori asboto`ldiruvchi materiallarga va 2,8 mln. tonnasi armirlangan kimyoviy va natural tolalarga to`g’ri keladi. Ishlab chiqarilayotgan materiallarning umumiy narxi 6 mlrd. dollardan oshib ketdi.
Yangi texnologiya asosida sanoatning gurkirab rivojlanishi, tadqiqotlar natijasida iqtisodiy imkoniyatlar oldingi davrga nisbatan yana ham muhim ahamiyat kasb etishi bizning davrimizda mutaxassislar uchun hayron qolarli joyi yo`q. KM doirasi muhim darajada taraqqiy etishishiga va armirlangan plastiklarning o`ziga xos xususiyatlariga erishishi 40 – yillar boshida, ya`ni birinchi yuqori mustahkam kompozitlarni ishlab chiqish vaqtiga to`g’ri keladi.
Ikkinchi jahon urushidan oldinroq AP boshqa konstruktsion materiallar bilan raqobatlashishga qodir edi. 1941 - yilda AQShda fenol smolasi bilan to`yintirilgan, taralgan paxta tolasidan detal ishlab chiqarish bo`yicha 1 – hukumat shartnomasi imzolandi. Kompozit 14 MPa bosimda qotiriladi. 1942 – yilda poliefir bog’lovchilardan foydalangan holda past bosimda presslash usuli bilan KM ishlab chiqarildi. 2 – jahon urushi oxirlarida shisha tola (STAR) bilan armirlangan KM muvafaiiyatli ishlanila boshlandi (AP).
Keyinchalik AP ishlab chiqarish sanoati shunchalik rivojlanib ketdiki, armirlangan plastikdan foydalanmaydigan texnika sohasiqiolmadi. Ulardan kemasozlik va avtomobillarni ishlab chiqarishda, aholi turar joylarini qurishda va omborxonalarni uskunalar bilan jihozlashda foydalaniladi. har xil armirlangan tolali plastiklarning (AVP) spetsifik xususiyatlari polimer materiallarni an`anaviy doirasini kengaytirdi.
AP ishlab chiqarish dastlabki rivojlanish bosqichida yuqori narxda bo`lishi, xomashyo qimmatligi va sekin va qimmat usullar bilan olinishidir. Bugungi kunda bu sohadagi rivojlanish shu darajada yetdiki, sanoatning o`sishi 1 yilda 1 mlrd. dollarni tashqil qilyapti.
Ishlab chiqarish hajmlaridan tashqari AP larning sifat xarakteristikalari ham takomillashib bormoqda.