Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi


 Aholi turmush darajasining umumlashtiruvchi ko’rsatkichlari



Download 3,23 Mb.
Pdf ko'rish
bet189/197
Sana11.06.2022
Hajmi3,23 Mb.
#653472
1   ...   185   186   187   188   189   190   191   192   ...   197
Bog'liq
STATISTIKA FANINING PREDMETI VA USLUBI

 
2. Aholi turmush darajasining umumlashtiruvchi ko’rsatkichlari 
 
Aholi turmush darajasini dastavval qo’yidagi ko’rsatkchilar umumlashtirib 
ifodalaydi: jon boshiga to’g’ri kelgan sof milliy daromad; nominal va real daromad 
indekslari; turmush qiymati indeksi; inson barkamolligi indeksi; qashshoqlik 
indeksi; aholi pul daromadlari va xarajatlari balansi; yashash minimumi va 
boshqalar. 
Bu ko’rsatkchilar qiymat - pul ko’rsatkichlari bo’lib, aholining hayotiy 
ehtiyojlarini qondirish me’yorini aks ettiradi. Aholi jon boshiga yaratilgan YaSD 
iqtisodiy taraqqiyotni va aholi turmush darajasini ifodalaydi: 
bu erda,
Ktd - aholi turmush darajasi koeffitsienti 
SMD - sof milliy daromad 


291 
- aholining o’rtacha soni. 
Aholi turmush darajasining o’sishi uchun SMD ning o’sish sur’ati: aholining 
o’sish sur’atidan tezroq bo’lishi lozim. Buni aniqlash uchun turmush darajasi 
indeksini hisoblash kerak: 
yoki 
bu erda, 
J
ATD
- aholi turmush darajasi indeksi; 
Agar J
ATD
>1 bo’lsa iqtisodiy o’sish sodir bo’lgan, binobarin aholi turmush 
darajasi oshgan. Agar J
ATD
<1 bo’lsa aksincha J
ATD
=1 bo’lgan. Aholi turmush 
darajasi ham o’zgarmagan. 
Nominal daromad
- bu bevosita xodim mehnatining miqdori va sifatiga 
qarab to’lanadigan haq bo’lib, u pul shaklidagi jamiki daromadni o’z ichiga oladi. 
Shu nuqtai nazardan nominal daromad qo’yidagicha hisoblanadi: 
ND = MBOD+MKD 
bu erda,
ND - nominal daromad; 
MBOD - mehnat bilan olingan daromad, ya’ni ish haqi, menejer daromadi, 
tadbirkor daromadi; 
MKD - mulkdan kelgan daromad, ya’ni foyda, renta, foiz va dividend. 
Pul daromadining o’zi, ya’ni nominal daromad aholi turmush darajasini aniq 
ifodalay olmaydi, pulning real qadri iste’mol tovarlari narxiga ham bog’liq. Shu 
sababli real daromad: nominal daromadning miqdoriga; daromaddan chegirilgan 
har xil soliqlar va to’lovlarga, ya’ni pul daromadining egasi qo’liga tegadigan 
qismiga; transfert to’lovlariga, ya’ni pensiya, nafaqa, ishsizlik bo’yicha nafaqalar, 
tibbiy sug’urta kabilardan tushgan daromadlarga bog’liq. 
Real daromad
jamiki pul daromadlari (brutto daromad)dan turli to’lovlar 
(soliqlar, sotsial sug’urta to’lovlari) chegirib tashlangandan keyin qolgan qismi - 
sof (netto) pul daromadini baho indeksiga bo’lish yordamida aniqlanadi: 
bu erda,
TT - transfert to’lovlar evaziga tushgan daromadlar 
S - soliqlar va turli to’lovlar 
J
p
- bahoning umumiy indeksi. 
Real daromad iste’mol tovarlari va xilma-xil xizmatlarda ifodalangan 
daromad bo’lib, pul daromadining xarid qobiliyatini bildiradi, aholi turmush 
darajasini umumlashgan holda tavsiflaydi. 
Real daromad indeksini hisoblash uchun dastavval umumiy va pirovard 
daromadlar hajmi aniqlanadi. Buni qo’yidagi shartli raqamlar misolida ko’rib 
chiqamiz (1-jadval). 


292 
1-jadval 

Download 3,23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   185   186   187   188   189   190   191   192   ...   197




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish