Aholining umumiy, pirovard va real daromadalirini hisoblash
tartibi (mln. so’m)
t/r
Ko’rsatkichlar
Bazis davr
Joriy davr
1.
Pul daromadlari
100,0
109,0
Shu jumladan:
a) ish haqi
84,3
97,6
b) pensiya, stipendiya, turli nafaqalar
10,0
10,4
v) renta, foiz, foyda va dividendlar
0,7
1,0
2.
Shaxsiy yordamchi xo’jalikdan tushgan daromadlar
3,8
3,5
3.
Nobozor daromadlar
8,2
9,0
4.
Aholining umumiy daromadi (1q+2q+3q)
112,0
121,5
5.
Umumiy
(nominal)
daromaddan
chegirib
tashlanadigan har xil to’lovlar – ja’mi
14,0
14,5
Shu jumladan:
a) soliqlar va moliya tizimiga to’lanadigan har xil
zaruriy to’lovlar
6,0
6,3
b) maishiy xizmatlar uchun to’lovlar
8,0
8,2
6.
Real daromad, haqiqiy baholarda (4q-5q)
98,0
107,0
7.
O’rtacha baho indeksi (J
p
)
1,0
1,1
8.
Real daromad taqqoslama baholarda (6q:7q)
98,0
97,4
Real daromad indeksi qo’yidagicha hisoblanadi:
yoki
bu erda,
J
rd
- real daromad indeksi
RD
0
va RD
1
real daromadning bazis va joriy davrlardagi summasi
J
p
- bahoning umumiy indeksi
Misolimizdan:
992
,
0
1
,
1
:
092
,
1
1
,
1
:
0
,
98
0
,
107
:
0
1
р
p
Љ
J
тЂ
тЂ
J
yoki 99,2 foiz;
992
,
0
98
,
0
:
973
,
0
0
,
98
:
1
,
1
0
,
107
:
р
0
1
р
тЂ
J
тЂ
J
Љ
yoki 99,2 foiz.
Demak, real daromad joriy davrda bazis davrga nisbatan 0,8 punktga
kamaygan. Shu davr ichida narx esa 10 foizga oshgan. Narx o’zgarmagan yoki
pasaygan sharoitda pul daromadi ko’paysa, real daromad ham ko’payadi. Agar pul
daromadi o’zgarmay turib narx oshsa, real daromad pasayadi, narx pasaysa,
aksincha ortadi. Pul daromadi va narxlar real daromadga qarama-qarshi
yo’nalishda ta’sir etadi.
Ishlab chiqarish xarajatlarini shu ishlab chiqarish omillariga egalik qiluvchi
shaxs qoplaydi. Shu sababli barcha daromad ularning qo’lida mujassamlashadi.
Aynan shu daromadlar birlamchi daromadlar bo’lib, ular
«funktsional»
daromadlar deb yuritiladi. Bu daromadlarga quyidagilar kiradi: bozor sektoriga
yollangan ishchilarning ish haqi; davlat sektoridagi xizmatchilarning daromadi;
293
yirik kompaniyalar va tadbirkorlar foydasi; kichik mulkdorlar daromadi (foyda,
renta, foiz va dividendlar kombinatsiyasi).
Birlamchi daromadlarni aholining ayrim guruhlari miqyosida taqsimlash
«vertikal» daromad tushunchasini keltirib chiqaradi. Bu daromadning
«funktsional» daromaddan tub farqi shundaki, uning taqsimotida bevosita davlat
qatnashadi. Shu sababali taqsimot natijasida bevosita shu daromadni yaratishga
qatnashmagan kishilar (masalan, mehnatga layoqatsizlar yoki ishsizlar) ham
daromadga ega bo’ladilar.
Davlat «funktsional» taqsimotdan «vertikal» taqsimotga o’tishni quyidagi
usullar yordamida amalga oshiradi:
Do'stlaringiz bilan baham: |