Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi

 
Asosiy tayanch iboralar:

moliya, foiz, renta, inflyatsiya, pul, kupyura, 
aktsiya, obligatsiya, veksel, optsion, fyuchers, kupon, dividend, valyuta, davlat 
moliyasi ko’rsatkichlari, pul muomalasi ko’rsatkichlari, kredit operatsiyasi 
ko’rsatkichlari, 
investitsiya 
ko’rsatkichlari, 
varrant, 
moliyaviy 
bozor 
ko’rsatkichlari, moliyaviy faoliyat ko’rsatkichlari, oshgan qiymat, sodda foiz, 
murakkab foiz, moliya renta ko’rsatkichlari, inflyatsiya indeksi, pul massasi, pul 
agregatlari, pul bazasi, pul multiplikatori, pul oboroti (aylanishi), pul emissiyas, 
pul migratsiyasi, kredit boqimandasi, kredit resurslari, kredit qo’yilmalari, kredit 
oboroti, qimmatli qog’ozlar, dou djons indeksi, valyuta bozori, valyuta kursi, 
paritet kursi, to’lov balansi, kredit, pul bazasi 

---

290 
20-MAVZU. AHOLI TURMUSH DARAJASI STATISTIKASI 
 
1.Aholi turmush darajasi tushunchasi 
Aholi turmush darajasi sotsial iqtisodiy tushuncha bo’lib, u kishilarning 
moddiy va ma’naviy-ma’rifiy ehtiyojining qoldirilishi hamda turmush sharoitining 
yaxshilanish darajasini tavsiflaydi. Moddiy ehtiyojlarga kishining oziq-ovqat, 
kiyim-kechak, turar joy, yoqilg’i, mishiy va komunal xazmat ko’rsatishni 
yaxshilash kabilarga bo’lgan ehtiyojlar kiradi. Ma’naviy-ma’rifiy ehtiyojlarga 
kishilarning bilim malakasi va ma’naviy-ma’rifiy saviyasini oshirish, intellektual 
salohiyatini yuksaltirish kabilarga bo’lgan ehtiyojlari kiradi. 
Aholining sotsial turmush sharoiti - bu jamiyatning hamma a’zolariga 
mehnat qilish, dam olish, har tomonlama jismoniy va madaniy taraqqiyotni 
ta’minlash hamda mehnat qilish qobiliyatini saqlashni kafolatlash, vaqtinchalik ish 
qobiliyatini yo’qotganlarni sotsial ta’minot, pensiya va nafaqalar bilan ta’minlash, 
nisbatin kam daromadli oilalarning bolalariga nafaqalar berish yo’li bilan amalga 
oshiriladi. 
Mazkur «Turmush darajasi» tushunchasidan, biz bu kategoriyaning naqadar 
marakkab va ko’p qirrali mazmunga ega ekanligiga ishonch hosil qildik. Demak, u 
qandaydir bitta ko’rsatkich bilan eamas, aholi daromadi va turmushning turli 
qirralarini ifodalovchi ko’rsatkichlar tizimi bilan tavsiflanishi lozim. Bu tizim 
quyidagi asosiy bo’limlarni o’z ichiga oladi: umumlashtiruvchi sintetik 
ko’rsatkichlar; Aholining moddiy ehtiyojlarini qondirish darajasini tavsiflovchi 
ko’rsatkichlar; aholining ma’rifiy-ma’naviy darajasini tavsiflovchi ko’rsatkichlar. 
aholining sotsial sharoitini tavsiflovchi ko’rsatkichlar. 
Bu ko’rsatkichilar natural va qiymat ko’rinishida ifodalanib, aholi turmush 
darajasining miqdor va sifat tomonlarini o’zida aks ettiradi.