Tijorat banklari aktivlari va passivlarini boshqarish bu pul mablag’larini

K
BIA
 = [(
Σ
GI
1…n
x
)]
/n
, 
bu erda: 
K
BIA 
– tijorat bankining kapitaliga bo’lgan talab; 
GI – so’nggi uch yil mobaynidagi har yillik ijobiy yalpi daromad; 
n – o’tgan uch yil ichida yalpi daromad ijobiy bo’lgan yillar soni; 

---

186 
=15% – bu ko’rsatkich Bazel qo’mitasi tomonidan indikatorning tarmoq 
darajasiga nisbatan o’rnatilgan
34
. 
Likvidlilik riskini boshqarishda quyidagi usullardan foydalaniladi: 
– Markaziy bank tomonidan tijorat banklarining likvidliligiga nisbatan 
iqtisodiy me’yorlar o’rnatish; 
– bankning vakillik hisobraqamidagi ortiqcha pullarni turli emitentlar 
tomonidan muomalaga chiqarilgan qimmatli qog’ozlarni sotib olishga yo’naltirish; 
– jalb qilingan mablag’larning muddatlari bilan aktivlarning muddatlari 
o’rtasidagi mutanosiblikni ta’minlash; 
– bank aktivlarining sifatini yaxshilash; 
– yuqori likvidli qimmatli qog’ozlarga qilinadigan investitsiyalar hajmini 
oshirish
35
. 
Bozor 
riskini 
boshqarishda 
aktivlar 
portfelini 
diversifikatsiyalash, 
sug’urtalash, kapitalning etarliligini ta’minlash usullaridan keng foydalaniladi. 
Bozor riski bo’yicha yo’qotishlar paydo bo’lishining ehtimollarini hisoblash 
uchun ko’rilayotgan operatsiyalarning bank tomonidan amalga oshirish 
natijaviyligiga taaluqli barcha statistik ma’lumotlarni tahlil qilinadi. Bunda, 
hisoblarni aniqligini oshirish uchun nisbatan katta statistik tanlovdanfoydalaniladi. 
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015 yil 6 maydagi PQ-2344-sonli 
―Tijorat banklarining moliyaviy barqarorligini yanada oshirish va ularning resurs 
bazasini rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida‖gi qaroriga muvofiq tasdiqlangan 
bank tizimini rivojlantirishning 2016-2020 yillarga mo’ljallangan strategiyasida 
bank risklari darajasining oshishiga yo’l qo’ymaslikka qaratilgan tadbirlarni 
amalga oshirish bo’yicha aniq vazifalar qo’yilgan.