Ызбекистон республикаси адлия вазирлиги

1.Умумий иқтисодий қонунлар
кишилик жамиятининг барча 
босқичларида ҳаракат қилади. Улар, иқтисодиѐтнинг аниқ ижтимоий 
шаклидан қатъи назар, амал қилиш кучига эга бўлган қонунлардир. 
Бундай қонунларга вақтни тежаш қонуни, эҳтиѐжларнинг ўсиб 
бориш қонуни, такрор ишлаб чиқариш қонуни, меҳнат унумдорли-
гининг ўсиши қонуни, меҳнат тақсимоти қонуни, жамғариш қонуни 
кабилар киради. 
2.
Формацион-махсус қонунлар
муайян ижтимоий-иқтисодий 
тизимларда ҳаракат қилувчи қонунлар ҳисобланади. Буларга феода-
лизм, капитализм,собиқ социализм тизимида мавжуд бўлган: қўшим-
ча қиймат қонуни, меҳнатга қараб тақсимлаш қонуни, халқ хўжа-
лигини режали ривожлантириш деб аталувчи қонунларни киритиш 
мумкин. 

---

3.
Хусусий иқтисодий қонунлар
инсоният тараққиѐтининг бир 
неча босқичларида амал қилади. Масалан: талаб ва таклиф қонуни, 
қиймат қонуни, пул муомаласи қонуни ва бошқалар. 
Умумий иқтисодий қонунлар, илмий тушунчаларни билиш, 
яхлит ва кенг маънода, иқтисодиѐт назарияси фанини яратиш ѐхуд 
тўлдиришда муҳим роль ўйнайди. 
Иқтисод назарияси юқоридаги қонунлар билан бир қаторда 
иқтисодий категорияларни ҳам ўрганади.
Маълум бир иқтисодий муносабат ва унинг қонунларини билиб 
олиш уларни ифодаловчи иқтисодий категорияларни англаб етиш 
йўли билан амалга ошади. Шу сабабли иқтисодиѐтни ўрганиш унинг 
категорияларини билиб олишдан бошланади. Айрим иқтисодчилар 
иқтисодий категорияларни иқтисодиѐт илмининг «калити» ѐки 
«тили» деб ҳам атайдилар. 
Иқтисодий категориялар, иқтисодий жараёнлар, ҳодиса ва 
воқеаларнинг бирон-бир алоҳида жиҳатларини характерлайдиган 
илмий тушунчалар ёки уларнинг илмий-назарий инъикосидир. 
Назарияда иқтисодий категориялар гуруҳларга бўлиб ўрга-
нилади.