Manuel de français Ikkinchi chet tili

Unlilar klassifikatsiyasi. 
Hozirgi yozma fransuz adabiy tilida o`n oltita unli tovuchlar bor: ular
shartli belgilar bilan transkrepsiyada quyidagicha ifodalanadi.
 [a-ÿ-i-e-u-o-ø-ε-õ-α-ã-œ-φ-œ
̃-ε-ə]
Aktiv nutq organlaridan bo`lgan til va lablarning unlilarni hosil
qilishdagi harakati va holati hisobga olinadi:
1. Tilning gorizontal holatiga ko`ra; 
2. Tilning vertikal (tanglayga tomon) harakatiga ko`ra;
3. Lablarning ishtirokiga ko`ra. 
Undosh fonemalar. 
Fransuz adabiy tili undoshlar sistemasida 20 ta undosh fonemalar
bor: ular shartli belgilar bilan transkripsiyada quyidagicha ifodalanadi: 
[b-d-f-g-z-k-l-m-n-p-r-s-t-v-з-ƒ-ћ]. Bu fonemalardan uchtasi [ j- w - ] 
yarim unlilardir. 
 
 

---

~ 6 ~ 
Undoshlar klassifikatsiyasi. 
Aytilish usuliga ko`ra undoshlar portlovchi va sirg`aluvchilarga
bo`linadi:
1. Portlovchi undosh tovushlar: [t-d-p-b-k-z-g-m-n]. 
2.
 
sirg`aluvchi undosh tovushlar:
[v-z-s-f-j-]. 
Tovush paychalarining ishtirokiga ko`ra undoshlar yana ikkiga
bo`linadi:
1. jarangli undoshlar; [ b-d-g-v-z-g-r-m-n-] 
2. jarangsiz undoshlar; [b-t-k-f-s-]
Jarangli undosh talaffuz qilinganda jaranglashish seziladi. Shovqinli
undoshga ovoz qo`shiladi, lekin ovoz miqdori shovqinga qaraganda kamroq
bo`ladi. Jarangsizlarni talaffuz qilganda esa ularda ovozdorlik sezilmaydi,
chunki ular faqat shovqindan iborat bo`ladi. 
Ovozning ishtirokiga ko`ra undoshlar sonorlar va shovqinlarga bo`linadi: 
Sonorlarda ovoz ancha ko`p bo`ladi. Shuning uchun ham ular undoshlar
ichida ovozliroq bo`lib, unlilarga yaqin turadi. Lekin qisman shovqin ishtirok
etgani uchun sonorlar undoshi hisoblanadi.
 
Fransuz tilida sonorlar quyidagicha : 
[m-n-l-r-w-j-] qolgan undoshlar esa hammasi shovqinlilar hisoblanadi.