Ádebiyat -klàSLÀr ushín sàBÀQLÍq qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn Qayta islengen hám tolıqtırılǵan 4-basılımı NÓkis «bilim» 2019 p I k I r b I l d I r I w s h I l e r

Soraw hám tapsırmalar
1. Shayır S. Nietullaevtıń ómiri hám atqarǵan xızmetleri haqqında aytıp beriń.
 
2. Shayırdıń qanday poeziyalıq toplamları basılıp shıqtı?
3. Shayır «Xalqım meniń» qosıǵında óz xalqınıń milliy ózgesheligin qalayınsha 
táriypleydi?
4. Shayır qosıqlarında iyman, insap, hadallıq haqqında qanday pikirler aytıladı?
5. Shàyır qîsıqlàrınàn mısàllàr kåltirip, idåyà-tåmàtikàlıq jàqtàn tàllàw jàsàń.
6. Shàyırdıń lirikàlıq qîsıqlàrınıń àyırımlàrın yàdlàp àlıp, kórkåmlåp àytıp bå-
riń.

---

197
ORAZBAY ÁBDIRAXMANOV
(1949)
Ómiri hám dóretiwshiligi. 
Jazıwshı, drama-
turg, publicist hám awdarmashı O. Ábdiraxmanov 
1949-jılı 29-avgustta Kegeyli rayonında tuwılǵan. 
Ol Xojeli rayonındaǵı mektepte oqıp, Tashkent 
Milliy universitetiniń jurnalistika fakultetin ta-
mamlaǵan.
Ol «Jetkinshek» gazetası, «Ámiwdárya» jur-
nalında ádebiy xızmetker, bólim baslıgı, juwaplı 
xatker, Jazıwshılar awqamında ádebiy másláhátshi, 
«Qaraqalpaqfilm» 
kinostudiyasında 
direktor, 
Qaraqalpaqstan Ruwxıylıq hám aǵartıwshılıq orayı 
baslıǵı orınbasarı, «Ózbektelefilm»niń Qaraqal-
paqstan bólimi direktorı, «Ámiwdárya» jurnalı bas 
redaktorı bolıp islegen. Jazıwshılar awqamı baslıgınıń orınbasarı bolıp 
islegen. 2018-jılı «Ózbekstan xalıq jazıwshısı» húrmetli ataǵına miyasar 
boldı.
O. Ábdiraxmanovtıń «Bir muhabbat tariyxı» (1977), «Qońsı-qobalar» 
(1981) atamasındaǵı satiralıq gúrrińler toplamları basılıp shıqtı hám 
ádebiyatımızda janr sıpatında qáliplesti. Ol satiralıq gúrrińlerdiń sheberi 
sıpatında «Bir muhabbat tariyxı» toplamına engizilgen «Botinka», 
«Ázazúl», «Ógizdiń miyi», «Ójet», «Soqır ishek» gúrrińleri menen keń 
jámiyetshilikke tanıldı. O. Ábdiraxmanov bul gúrrińlerinde syujet hám 
tema tańlawda jańalıqqa, jańa súwretlew usılların tabıwǵa, qaharmanlar 
háreketin jaratıwdaǵı sheberligi menen ayrılıp turadı. Jazıwshı qaraqalpaq 
ádebiyatında «Ústirt, Ústirt ǵoy», «Adamnıń ıqlası» atlı ocherkleri menen 
de belgili boldı. «Ústirt, Ústirt ǵoy» ocherki balalardı Qaraqalpaqstannıń 
neft-gaz oshaǵı Ústirt penen tanıstıratuǵın dáslepki prozalıq kórkem 
shıgarmalardıń biri. Sonday-aq, O. Ábdiraxmanov «Jetkinshek» gazetasınıń 
betlerinde viktorina ádebiy múyeshlerin shólkemlestirip izlenwisheń jur-
nalist sıpatında da belgili boldı. 
Dramaturg sıpatında tanılǵan jazıwshınıń «Ójet» (1981) komediyası 
Qaraqalpaq mámleketlik teatrında búginge deyin qoyılıp kiyatır.

---

198
Jazıwshı ekologiya mashqalasına baǵıshlanǵan «Aralım—dártim meniń» 
(1985) essesi ushın YUNESKO medalı laureatı boldı. Jazıwshınıń 
1985—87-jılları basılıp shıqqan «Mırzanıń izi» essesi jáhánniń birneshe 
tillerinde basılıp shıqtı. Essede unamsız adamlardıń háreketleri ashıp 
beriledi. Solay etip ol qaraqalpaq ádebiyatına esse janrın alıp kirdi. 
«Sayǵaqlardıń kóshpeli táǵdiri» essesi jazıwshı dóretiwshiliginde belgili 
orın tutadı.
O. Ábdiraxmanov dáslepki qaraqalpaq kórkem filmleri «Gúm-gúm» 
(1990), «Tıǵın» (1991) hám hár qıylı xalıqaralıq kinofestivallar laureatı 
bolǵan hújjetli filmlerdiń avtorı boldı.
Xalıq jazıwshısınıń Aral mashqalasına arnalǵan «Aralqum», «Dárya 
dárti», «Aral qızları» hújjetli filmleri, ǵárezsizlik jılları «Ózbekstan» 
telekanalında kórsetilgen «Xiywa», «Temir tulpar párwazı», «Mizdakxan», 
«Xorezmniń altın sheńberi», «Ayaz qala», «Ózbekstan temir jolları», 
«Qońırat soda zavodı» sıyaqlı hújjetli filmleriniń scenariylerin jazdı.
O. Ábdiraxmanovtıń 1985-jılı basılıp shıqqan «Bosaǵa» romanı 2003-
jılı ózbek tilinde «Jahon adabiyoti» jurnalında jarıq kórdi. Ol «Qurani-
Karim» di tolıq túrde qaraqalpaq tiline tunǵısh ret awdarǵan awdar-
mashı.
Onıń publicistikalıq shıǵarmaları qaraqalpaq, ózbek hám jáhán til-
lerinde turaqlı túrde járiyalanıp kelmekte.