Ádebiyat -klàSLÀr ushín sàBÀQLÍq qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn Qayta islengen hám tolıqtırılǵan 4-basılımı NÓkis «bilim» 2019 p I k I r b I l d I r I w s h I l e r

---

T. MÁMBETNIYAZOV, Z. BEKBERGENOVÀ,
Z. MÁMBETNIYÀZOVÀ 
ÁDEBIYAT
9-KLÀSLÀR USHÍN SÀBÀQLÍQ
Qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw 
ministrligi tàstıyıqlàǵàn
Qayta islengen hám tolıqtırılǵan 4-basılımı
NÓKIS
«BILIM»
2019

---

2
P i k i r b i l d i r i w s h i l e r : 
T. Allaniyazova
—
 
Nókis qàlàsı, 18-sànlı ulıwma orta bilim beriw mektebiniń
muǵàllimi. 
R. Nietovà 
—
 
Nókis qàlàsı, 15-sànlı ulıwma orta bilim beriw mektebiniń 
muǵàllimi.
S. Kadirimbetova
—
 
Nókis rayonı 22-sanlı ulıwma orta bilim beriw mektebiniń 
muǵallimi.
Ádebiyàt.
9-klàss ushın sàbàqlıq. Nókis, «Bilim», —2019, 304 bet.
Respublika màqsetli kitap qorı qarjıları esabınan ijara ushın basıp shıǵarıldı.
 
T. Mámbetniyàzov, Z. Bekbergenova,
Z. Mámbetniyazova, 2019-j.

«Bilim» bàspàsı, 2010-j.

JSHJ «TURON-IQBOL», 2010-j.
 
«Bilim» bàspàsı, 2014-j.
 
«Bilim» bàspàsı, 2019-j.
Avtorlar: 
T. Mámbetniyàzov, 
Z. Bekbergenova, 
Z. Mámbetniyazova
ISBN 978-9943-4451-2-3
UOK 372.882. 512,
121 (075)
KBK 782.2 Qàr
D — 60
UOK 372.882. 512,
121 (075)
KBK 782.2 Qàr
D — 60

---

3
KIRISIW
Dúnya mádeniyatı tariyxında súwretshilik (jivopis), bezew (arxi-
tektura), saz (muzıka), teatr, ádebiyat sıyaqlı kórkem óner túrleri shı-
ǵarmaları insan miynetiniń nátiyjesinde payda bolatuǵın ruwxıy bay-
lıqlar esaplanadı. Usınday kórkem óner tarawları arasında ádebiyat 
ayrıqsha orındı iyeleydi. Sebebi, adam balasınıń oy-pikirleri menen ar-
zıw-ármanları, is-háreketleri menen minez-qulqı kórkem ádebiyat shı-
ǵarmalarında hár tárepleme tereń súwretlenedi. Ádebiyat — ataması eki 
mánide qollanıladı. Brinshisi, keń mánisinde — baspadan basılıp shıq-
qan hámme kitap túrleri, gazeta hám jurnallar, ekinshisi tar máni-
sinde — turmıstı kórkemlik penen súwretlep beriwshi sóz óneri yamasa 
kórkem shıǵarmalar. Yaǵnıy ádebiyattıń birinshisine fizikalıq, ximiyalıq, 
medicinalıq, awıl xojalıq h.t.b tarawı ádebiyatları kiretuǵın bolsa, 
ekinshisine belgili bir jazıwshılardıń lirikalıq, prozalıq yamasa dramalıq 
janr shıǵarmaları kiredi. Kórkem ádebiyat adamlarǵa olardı qorshap 
turǵan dúnya tuwralı túsinik beredi, onıń áhimiyetli táreplerin biliwge 
úyretedi. Biz sol túsiniklerdi obraz arqalı qabıl etemiz hám tásir-
lenemiz. Álbette, bul haqqında basqa kórkem sóz óneri túrlerinen de 
tiyisli maǵlıwmat alıwınız múmkin. Degen menen, dúnya qubılısları, 
adamnıń jámiyettegi tutqan ornı, jasaw tárizi, kórkem obrazı haqqındaǵı 
túsiniklerdi hár tárepleme ózlestirip barıwmızda kórkemlik múmkinshiligi 
oǵada úlken. Kórkem ádebiyat shıǵarmaları obrazlıǵı, emociyanallıǵı 
estetikalıq tásirsheńligi menen de oqıwshınıń jan sezimine tásir jasaydı, 
onı kórkemlikke tárbiyalap baradı. Mámleketimiz ǵárezsizlikke eriskennen 
keyin ádebiyattıń jámiyetti rawajlandırıwdaǵı ornı, ásirese, jazıwshınıń 
dóretiwshilik oy-pikiri arqalı júzege shıǵatuǵın kórkem sózdiń jas 
áwladtıń ruwxıy, ádep-ikramlılıq hám intellektual tárbiyasındaǵı ornı 
menen xızmetine ayrıqsha itibar berile basladı. Sonlıqtan da, elimiz 
Prezidentiniń: «Házirgi payıtta hámmemizdiń aldımızda oǵada áhmiyetke 
iye bolǵan másele, yaǵnıy kitapqumarlıqtı keńnen en jaydırıw hám 
jaslarımızdıń kitapqa bolǵan muhabbatın, olardıń ruwxıy immunitetin 
jáne de arttırıwǵa qaratılǵan jumıslarımızdı jańa basqıshqa alıp shıǵıw 
wazıypası turıptı
1
», — degen danalıq pikirleri kórkem ádebiyattıń oǵada