Oda miyli k mul ki ( I qis m) Tohir Malik 1 library ziyonet uz/ Odamiylik mulki (I- qism)

Oda miyli k mul ki ( I - qis m)
Tohir Malik
24 
library.ziyonet.uz/ 
javob qaytarmas edilar, aksincha, gunohidan oʻtib, kechirar edilar». 
Ey koʻngil, biz-chi? Biz bu masalalarda qandaymiz? 
Abdulloh ibn Amr (r.a.) aytadilarkim: «Rasululloh (s.a.v.) koʻpincha: «Ey Rabbim! Men 
sendan tan sogʻligʻini, nafsning yomon yoʻllarga boshlashdan saqlanishni, Oʻzingga va 
xalqlaringga ishonchli boʻlishni, yaxshi axloqli boʻlish va taqdirga rozi boʻlishga 
muyassar qilishingni soʻrayman»,- deb duo qilar edilar». 
Biz-chi? Biz duolarimizda Rabbimizdan oʻzimiz va yaqinlarimiz uchun goʻzal axloq 
tilaganmizmi? 
Usoma ibn Shurayj aytdilar: «A’robiylar Rasulullohdan (s.a.v.) soʻradilar: «Yo 
Rasululloh! Insonlarga berilgan fazilatlarning eng yaxshisi nima?» Rasululloh (s.a.v.) 
javob berdilar: «Insonlarga berilgan fazilatlarning eng yaxshisi axloqdir». 
Mazkur hadisi sharifdan olinguvchi ma’no: axloqning eng yaxshi fazilat ekani va 
Rasulullohning (s.a.v.) ana shu eng yaxshi fazilat egasi ekanliklari. Takror va takror 
demoqchimizki, yaxshi xulqni oʻrganish uchun uzoqlardan ma’no izlamaylik, Sarvari 
olamning (s.a.v.) hayotlarini oʻrganish bizdagi yaxshi xulqlarni tarbiya etishga xizmat 
etadi. Shuning barobarinda xulofoi roshidin, ulugʻ sahobalar, tobein va taba’a 
tobeinlarning yaxshi xulqlari ham biz uchun oʻrnakdir. Zotan, ular Paygʻambarimizning 
(s.a.v.) xulqlarini oʻzlariga singdirgan xayrli zotlardir. Shunday ekan, har birimiz 
koʻnglimizga murojaat qilib deylikki: 
-Ey koʻngil! Nazar sol, dunyodan necha-necha ajdodlar yashab oʻtishdi. Hozir ular 
qanilar? Sen ularning nomlarini bizning zamonlargacha yetkazib kelgan ishlarni qilishga 
intil. Oʻshalarga amal qil. Shunda tashvishlaring ariydi. Oʻtmish donolari oʻlimlari 
arafasida nimalardan afsus-nadomatlar chekishgan boʻlsa, oʻsha ishlardan tiyil! 
Yer yuzida biror ummat, guruh, jamoat yoʻqki, Alloh u yerga bir xabarchi, bir 
ogohlantiruvchi yubormagan boʻlsin. (Masalan: Nuh alayhissalom, Lut alayhissalom...) 
Chunki inson farzandining nasihatga, tanbehga hamisha ehtiyoji bordir. Rasuli akramning 
(s.a.v.) irshod faoliyatlarini avliyoullohlar, murshidi komillar, ulamoi a’zam va 
mashoyixi kiromlar davom ettirib keldilar. Zotan, Paygʻambarimiz (s.a.v.) marhamat 
qilganlar: «Olimlar - paygʻambarlarning vorislaridir». 
Suhbatimiz davomida Paygʻambarimizning, alayhissalom, xulqlaridan bahramand boʻlish 
haqida yana koʻp fikrlashamiz, insha Alloh. Endi har birimizning boshqalarga va 
boshqalarning har birimizga boʻlayotgan va boʻladigan ta’sirimiz haqida ham gaplashsak. 
Avvalo, bir rivoyat: 
Abdurahim ismli bir yigitning goʻzal otiga Mahmud ismli yigit ishqiboz edi, «sotgin», 
deb koʻp yalinardi, ammo Abdurahim uning iltimoslarini rad etardi. Oxiri Mahmud otga 
makr-xiyla bilan ega chiqishni ixtiyor qildi. Keksa va xasta odam qiyofasiga kirib 
Abdurahimning yoʻlini poyladi. Soʻng goʻzal otga minib oʻtayotgan yigit qarshisiga 
chiqib yalindi: 
-Ey marhamatli oʻgʻlim, men manzilimga yetolmay qoldim, qaragin, ehtimol yana ozgina 
yursam jon taslim qilarman, menga rahm qilib, otingga mingashtirib ol. Haqqingga 

---