|
“Boshlang‘ich ta’limda husnixatga erishish masalalari” mavzusida
Uslubiy ma’ruza
Aziz o‘quvchilar!
Aniq, toza va chiroyli yozishni o‘rganing!
Harflarni o‘ng tomonga qiya qilib yozing!
Harflarni bir-biriga bog‘lab, qo‘l harakatini uzmasdan yozishga e’tibor bering!
Partada o‘tirish, ruchkani ushlash qoidalariga rioya qiling!
Daftarning chap tomonidagi pastki burchagini ko‘krak o‘rtasining qarshisiga to‘g‘rilab qo‘ying.
Harf elementlarni to‘g‘ri yozing!
Boshlang‘ich ta’lim eng ma’suliyatli va mashaqqatli davrdir. Bu ma’suliyatli davrda o‘quvchi ruhiyatini to‘g‘ri anglab, uning bilan do‘stona munosabat o‘rnata olgan ustozgina haqiqiy ustoz sanaladi. Boshlang‘ich ta’lim davlat standarti talablarini hayotga tadbiq etishda muhim bosqich hisoblanadi. Shuning uchun boshlang‘ich ta’limning barcha fanlarini chin dildan o‘rgatish maqsadga muofiqdir. Boshlang‘ich ta’limda ona tili o‘qitish, shuningdek chiroyli yozuvga o‘rgatish ham sabr-matonat, mahorat, izlanish va tajriba talab qiladi. Husnixatga o‘rgatish o‘ta murakkab fiziopsihologik, lingvistik hodisadir. Bu ishni o‘quvchi ilk maktabga qadam qo‘yib, qo‘liga ruchka olgandan boshlash kerak. Bu jarayonda o‘qituvchi o‘zi avvalo xushxat bo‘lishi lozim. 1-sinf o‘qituvchisi 6-7 yoshli bolalarning fiziologik rivojlanishdagi psihologik holatini, aql-iqtidor chamasini ilmiy jihatdan atroflicha o‘rganmog‘i va esda tutmog‘i darkor. Har bir o‘quvchida chiroyli va tez yozishga havas, muhabbat, ishtiyoq uyg‘ota olish birinchi qadam hisoblanadi. Alifbe davrida yozuv darslarini izchil va tartibli yo‘lga qo‘yish kerak. Husnixatga o‘rgatish harf-tovushlarni o‘rgatishdan ko‘ra qiyinroq. Har yili o‘zgaradigan yozuv daftarlari tajriba va mustahkam irodani talab qilmoqda. Nafaqat chiroyli yozuvga o‘rgatish balki xatosiz yozuvga ham o‘rgatish zarurdir.
Chunki chiroyli yozgan bilan ish bitmaydi.
1-sinfda ham lug‘at ishlari va so‘zlarni yozish, turli tarqatmalar tayyorlash, yozuv taxtasi bilan uzviy ishlash yahshi samara beradi. Daftarlarni to‘gvri yurita olish, aylanma daftarlarni o‘z vaqtida yuritish shular jumlasidandir. Yozuv darslarini qiziqarli tashkil etish, harflarni o‘rgatishda turli she’rlar, noananaviy usullardan foydalanish yahshi samara beradi. Tajribamdan kelib chiqib, o‘quvchi o‘qituvchi hatidan namuna oladi shuning uchun yozuv taxtasi bilan ishlanganda o‘qitucchi mening xatimga
o‘xshatinglar, menga o‘hshab yozinglar deb undab turishining ham ta’siri katta.
O‘quvchilarni har bir darsda kitob bilan ishlashga, bajarilayotgan mashqning maqsadini tushuntirishga o‘rgatish kerak.
O‘quvchilarni hushxatlikka o‘rgatishda ta’limiy o‘yinlar qatnashadigan turli qiziqarli mashqlar, boshqotirma, kataklarni harflar bilan to‘ldirib, o‘ylangan so‘zlarni topishga oid topishmoq, har-xil ko‘rgazmali qurollar, texnik vositalardan foydalanish va darsda ish turlarini almashtirish orqali bolalarda charchashning oldini olishga hamda dasturda tavsiya etilgan ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi vazifalarni birgalikda hal etishga erishish zarur.
Boshqotirmani to‘g‘ri to‘ldirsangiz “husnixat” so‘zi kelib chiqadi
1
2
3
4
5
6
7
8
1
2
3
4
5
6
7
8
Chiroyli yozish malakalarini oshirishda yana quyidagi mashqlardan foydalanish mumkin:
- Ajratib ko‘rsatilgan harflarni yozma shaklda yozish.
Aa, Bb, Dd, Ff, Gg, Hh, Jj, Kk, Ll, Mm, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Vv, Xx, Yy, Zz, G‘g‘, Shsh, Chch
2. Katakchalardagi harflardan foydalanib so‘zlar tuzing va yozing.
t
i
n
sh
q
s
i
q
z
b
tish, qish, tin, qin, shiq, nish.
siz, siz, qiz, ziq, siq, qis.
Hayvonlar nomini bosh harflarini olib rebusni yeching.
1
2
3
4
6
5
1
2
3
4
5
6
Xulosa qilib aytilganda bizning asosiy vazifamiz o‘quvchilarni yozuv qoidalariga rioya qilib, chiroyli yozishga o‘rgatishdan iboratdir. Shu asosida ularning badiiy va nafosat tarbiyasi, dunyoqarashi, go’zallikka bo‘lgan munosabatlari tarbiyalanadi.
San’atni va go‘zallikni sevgan insonda o‘zaro do‘stlik, Vatanga muhabbat uning qadriyatlariga odilona qarash tuyg‘ulari tarkib topadi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
- :Bolalar ensikliopediyasi” II qism.
- “Boshlang‘ich ta’lim” jurnali.
- “Boshlang‘ich sinflarda ona tilini o‘qitish metodikasi”.
- “Matematika” o‘qituvchi kitobi.
Mualliflari: M. Ahmedov, M. A. Mirzaahmedov.
5. O‘z tajribamdan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
