Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

Плеврит.
Плеврани яллиғланиш касаллиги бўлиб, мустақил касаллик 
ёки зотилжамни қолдиги сифатида пайдо бўлади. 
Қуруқ плеврит – ўпкани ўткир бактериал инфекциясида, силда, коллагенозда 
кузатилади. 
Клиникаси. Қуруқ плевритга оғриқ синдроми хос бўлиб, бу нафас олганда 
кучаяди ва қовурғалар бўйлаб диафрагма жароҳатланганда эса қоринга 

---

296 
тарқалади. Бемор оғриқни камайтириш мақсадида касал томонга ён бошлаб 
ётишга ҳаракат килади. Аускультацияда жароҳатланган томонда нафас 
шовқини пасайиши ва плеврани ишқаланиши эшитилади. 
Серозли плеврит. Келиб чиқишига қараб специфик (силда) ҳам носпецифик 
(пневмококк, стрептококк, грипп вируси таъсирида) бўлади. 
Йирингли плеврит. Кўпинча зотилжамни қолдиги сифатида, баъзан эса 
мустақил равишда пайдо бўлади. 
Клиникаси. Беморни аҳволи оғир бўлиб, фебрил температура тезда 
гектик 
ҳарактердаги 
температурага 
алмашинади. 
Нафас 
олишни 
етишмаслиги зўрайиб боради. Бемор чуқур, ҳўл йўталади. 
Экссудатив ёки йирингли плевритда агар суюқлик плевра соҳасининг бир 
томонлама кўп қисмини эгаллаган бўлса, унда нафас олишда кўкрак 
қафасини ярми (касалланган томон) орқада қолади. Перкуссияда Эллис – 
Дамуазо – Соколов чизиғи аниқланади, бунда бўғиқ перкуссия товушининг 
юқориги чегараси орқа аксилляр чизиғининг юқориги қисмида бўлиб, бу 
ердан у ичкарига ва пастга қараб боради. Бу чизиқ плеврадаги суюқликнинг 
энг баланд туриш сатҳини кўрсатади. Бунда ўпка суюқлик туфайли илдиз 
томон сурилган бўлади. Жароҳатланган тарафда учбурчак шаклида бўғиқ 
тимпаник товуш (Гарлянд учбурчаги) ҳосил бўлади. У қисилган ўпка 
соҳасига тўғри келади. Унинг гипотенузаси – Соколов – Дамуазо чизиғининг 
давоми, катети эса умуртқа поғонаси ва Соколов – Дамуазо чўққисидан 
туширилган перпендикуляр чизиқ бўлади. Соғ тарафда ҳам учбурчак ҳосил 
бўлиб, бунга Раухфус – Грокко учбурчаги дейилиб, бу кукс оралиғидаги 
аъзоларининг сурилиши натижасида пайдо бўлади. Бунда перкуссияда бўғиқ 
товуш эшитилади. Унинг бир катети – умуртқа поғонаси, иккинчиси эса – 
ўпканинг пастки чегараси, гипотенузаси – Соколов – Дамуазо чизиғида 
бўлади.
Аускультацияда нафас товуши ва хириллашликни жуда пасайган баъзан эса 
эшитилмас даражада бўлишлиги кузатилади. Рентгенологик ва плевра 

---

297 
суюқлигини текшириш орқали плеврит диагнози ва унинг этиологияси 
тасдиқланади.