Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

Нафас олиш тизимининг жароҳатланиш синдромлари. 
Нафас олишнинг етишмаслиги синдроми.
Баъзи касаллик ҳолатларида 
организмни ҳаво билан етарлича таъминланмаслиги оқибатида бемор болада 
нафас олишни етишмаслиги синдроми кузатилади. Бу ҳолат нафас олганда 

---

291 
ҳавода кислород босими кам бўлганида, нафас олиш ва юрак қон- томир 
тизимини жароҳатланишида, оғир кечувчи камқонликда ва қон таркибини 
ўзгаришида (қон орқали газни тўқимага етказишни бузилишидан), тўқима 
гипоксияси 
ҳолатларида 
(хужайраларда 
ферментатив 
жараённи 
бузилишидан) кузатилади. Беморларда кўпинча келиб чикиш механизмига 
кўра аралаш формадаги нафас олишни етишмаслиги учраб, бу турли хил 
даражадаги оғирликда кечиши мумкин. 
Нафас олишнинг етишмаслигини 4 даражаси фарқланади. 
1 – даражали нафас олишни етишмаслиги клиник белгиси тинч ҳолатда 
кузатилмай, енгил жисмоний ҳаракат натижасида енгил даражада нафас 
қисишлик, тахикардия, лаб атрофларини бироз кўкариши симптомлари пайдо 
бўлади. Бунда қоннинг кислородга тўйинганлиги меъёрда ёки 90% гача 
камайган бўлиши мумкин (РО
2
– 80-90 мм симоб устуни) га тенг бўлади. 
2 – даражали нафас олишнинг етишмаслигида беморнинг тинч ҳолатида 
ҳам ўртача меёрда нафас қисишлик (нафас олиш сони меъёрдан 25% га 
ошган), тахикардия ва лаб атрофларини кўкариши кузатилади. Қонни 
кислородга тўйинганлиги 70 – 80% гача камайган бўлади (РО2 70 – 80 мм 
симоб устунига тенг бўлади). 
3 – даражали нафас олишнинг етишмаслигида нафас олишлик жуда 
тезлашган (меъёрга нисбатан 50% га ошган), тахикардия, терида ерсимон 
рангда 
кўкаришлик, 
терлашлик 
кузатилади. 
Қоннинг 
кислородга 
тўйинганлиги 70% дан кам бўлади (РО
2
70 мм симоб устунидан кам). 
4 – даражали нафас олишнинг етишмаслигида гипоксемик кома ҳолати 
кузатилади. Бунда бемор ҳушсиз бўлиб, нафас олиш ритми бузилган 
(вақти – вақти билан юзаки), терида умумий кўкаришлик кузатилади. 
Бўйин вена томирлари бўртган, артериал қон босими жуда пасайган 
бўлади. Қоннинг кислородга тўйинганлиги 50% дан кам (РО
2
50 мм симоб 
устунидан кам). Нафас олишнинг етишмаслиги ўткир ва сурункали 
кечиши мумкин. Нафас олишнинг етишмаслиги кўкрак ёшидаги 
болаларда айниқса чақалоқларда кўп учрайди. 

---

292