Davlatchiligining yuksalishi. Amir temur va temuriylar davlatining ichki hayoti

Amir Temur davlatidagi siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar. «Temur tuzuklari» 
va uning ahamiyati. 
Amir Temurning davlat boshqaruv tizimi butun hududda yagona 
markazlashgan siyosiy tartib asosiga qurilgan edi. U dunyoning 27 o’lkasi va viloyatlarni zabt 
etib, Hindiston hamda Xitoydan Qora dengizga qadar, Sirdaryo va Orol dengizidan Fors 
qo’ltig’iga qadar g’oyat katta hududni qamrab olgan markazlashgan ulkan saltanatga asos soldi. 
Bundan tashqari Amir Temur davlatiga Kichik Osiyo, Suriya, Misr va Shimoliy-g’arbda Quyi 
Volga, Don buylari; Shimoliy-Sharqda Balxash ko’li va Ili daryosigacha; janubiy-Sharqda esa 
Shimoliy Hindistongacha bo’lgan mamlakatlar buysundirildi. Amir Temur hayotligi chog’idayoq 
saltanatni asosan to’rt qism (ulus)ga bo’lib, o’g’il, nabiralariga taqsimlab bergan: Xuroson 
(1396), Jurjon, Mozandaron va Seyiston (markazi Hirot) Shohrux (1377-1447)ga, G’arbiy Eron, 
Ozarbayjon, Iroq va Armaniston (markazi Tabriz) Mironshoh (1366-1408)ga, Fors, ya’ni 

---

7 
Eronning janubiy qismi (markazi Sheroz) UmarShayx Mirzo (1354-1394)ga, Afg’oniston va 
Shimoliy Hindiston (markazi G’azna, keyinchalik Balx) Pirmuhammad (1376-1407)ga suyurg’ol 
qilib berilgan. 
Amir Temur davrida davlat o’z tarkibiy tuzilishiga ko’ra harbiy-siyosiy tartiblarga 
asoslangan edi. Sohibqiron o’ziga qadar mavjud bo’lgan davlatchilikning sakkizta asosiga amal 
qiladi: 

Davlat siyosiy jihatdan mustaqil bo’lishi.

Davlat va jamiyatning siyosiy yaxlitligi buzilmasligi. 

Davlat va jamiyat muayyan qonunlar, tartiblar, mafkura asosida boshqarilishi. 

Boshqaruv tizimi muvofiqlashtirib turuvchi qoidalar shakillangan bo’lishi.

Jamiyatdagi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar ahvoli davlat e’tiborida bo’lishi.

Fan va madaniyat ravnaqi to’g’risida doimiy qayg’urish. 

Har bir davlat shart-sharoiti, tartiblariga ko’ra davlat jamiyat ichki taraqqiyoti masalalarini 
tashqi dunyodagi mavjud omillardan foydalangan holda olib borishi. 

Davlat tepasida turgan kuchlar o’tmish, zamona va kelajakni teran tafakkur, mustahkam 
iymon, g’oyat yuksak ma’naviyat va millatparvarlik ila anglamog’i.