Davlatchiligining yuksalishi. Amir temur va temuriylar davlatining ichki hayoti

Tarixshunoslik.
Amir Temur va temuriylar davrning yana bir muhim yutug’i-bu ijtimoiy 
fanlar, xususan, tarixshunoslik sohasida katta tadqiqotlarning yaratilganligidir. Bu xayrli 
ishlarning yuzaga chiqishida ham temuriy hukmdorlar tashabbusi va rahnamoligi beqiyos 
bo’lgan. Jumladan, Amir Temurning «Tuzuklari», Mirzo Ulug’bekning «To’rt ulus tarixi», 
Bobur Mirzoning «Boburnoma»si ijtimoiy fanlar rivojiga ayricha ta’sir ko’rsatganligi 
shubhasizdir.
Bu davrda yashab ijod etgan muarrixlarning asarlarida o’sha zamon tarixiy voqealarining 
mufassal tafsilotlari, sharhlaridan tashqari ularning chuqur ijtimoiy mohiyati, mazmuni o’zining 
butun ziddiyatliligi va murakkabliligi bilan ifoda etilgan. Mazkur jadvalda nomlari 
ko’rsatilganlar muarrixlar o’sha davr ijtimoiy hayoti jarayonining talab va ehtiyojlaridan kelib 
chiqqan holda temuriy hukmdorlarning turli-tuman faoliyati, sa’y-harakatlari bilan bog’liq 
tarixiy hodisalar, voqealar silsilasini o’z imkoniyatlari darajasida xolis va haqqoniy aks ettirishga 
intilganlar. Shu bilan birlikda bunda ularning o’z shaxsiy qarashlari yoxud u yoki bu hodisalarni 
ba’zan bo’rttirib, ba’zan esa kamsitib, bir yoqlama tarzda ifodalashga uringan bo’lishlari ham 

---

17 
shubhasizdir. Bunday hollar, jumladan, Ibn Arabshoh, Sharofiddin Ali Yazdiy va boshqa 
muarrixlarning asarlari uchun ham birdek taalluqlidir. Biroq, eng muhimi, tilga olingan bu 
asarlar o’zining ilmiy qimmati, muhim tarixiy manbalar sifatidagi benazir qadri bilan biz 
minnatdor avlodlar uchun muhim ahamiyatga egadir. 
Nafis kitob va xattotlik san’ati.
Temuriylar davri madaniyati ravnaqida xattotlik 
san’atining o’rni ham alohidadir. Bu davrda ilm-fan va adabiyot bilan bir qatorda kitobat san’ati, 
ya’ni qo’lyozma asarlarni ko’chirib yozish va u bilan bog’liq bo’lgan xattotlik, musavvirlik, 
lavvohlik (lavha chizish) va sahhoflik (muqovasozlik) san’ati ham nihoyatda taraqqiy etadi. Shu 
o’rinda xattotlik haqida qisqacha tarif beradigan bo’lsak,