Malakasini oshirish instituti tabiat bilan tanishtirish

O’simliklar hayotidagi o’zgarishlar. 
Qishda daraxtlar «yalang’och» holda 
bo’ladilar va nisbiy osoyishtalik holatida yashaydilar. O’simlikning yer ustidagi 
qismlari o’sishdan to’xtab, qishki osoyishtalikka o’tadi, ildizlarning yer ostidagi 
hayot faoliyatlari esa davom etadi. Daraxt nisbiy osoyishtalik vaqtlarida ozuqa 
zahiralarini to’playdi, (kraxmal, shakar va yog’) to’qimalarining nafas olishi 
pasayadi. Qish davrida daraxtlarning barcha shoxlari va po’stlog’i, shuningdek, 
kurtak, tanasidagi yoriqlar va barglar o’z namini yo’qotib boradi. Daraxtlar 
namligining katta miqdorda yo’qolishiga qishki shamollar ham sabab bo’ladi. Qishki 
shamollar ta’sirida o’simliklarning novdalari va hatto butun o’simlik ham halok 
bo’lishi mumkin. SHuning uchun hosil olingach, kech kuzda bog’larni asta-sekin 

---

61 
qoplatib sug’oriladi. Qishda daraxtlarning halok bo’lmasliklari va ko’proq nam 
saqlashlari uchun ular atrofiga qorlarni to’dalab qo’yadilar. 
Ikki yilik va ko’p yillik o’t o’simliklarning yer yuzasidagi qismi qurib, ildizpoya, 
piyozbosh va tuganaklari qoladi, bular o’simlikning yangidan o’sib chiqishi uchun 
ozuqa moddalar zahirasini to’playdi. Ildizlar yer tagida, qor tagida sovuqdan 
saqlanib turadi. Qishda sovuq qattiqroq bo’lib yer qatlami qattiq muzlasa, 
o’simliklarning ildizlari ham nobud bo’ladi. 
Ba’zi yillarda dekabrь oyida ham o’simliklar kurtak chiqaradi: bo’tako’z, 
margaritkalar ochiladi. 
Fevralь oyida sovuq bo’lsa, o’simliklar hayotida hech qanday o’zgarish bo’lmaydi. 
Bunda agar havo iliq bo’lsa, ko’k o’tlar ko’rina boshlaydi. 
Iliq qish vaqtida, fevralь oyining o’rtalarida gunafshalarning kurtagi bo’rtadi, 
kumushdek teraklar kuchalalay boshlaydi, zarang daraxtining bo’rtib chiqqan 
kurtaklarida nozikkina gulbarglari ko’rina boshlaydi. Maysa o’tlar chiqa 
boshlaydi, gunafsha, qoqio’t bodom, oq qaldirmoqlar gullaydi.