Malakasini oshirish instituti tabiat bilan tanishtirish

Hayvonlar hayotidagi o’zgarishlar. 
Kuz faslida qurbaqalarning vaqirlashi kamroq 
eshitila boradi. Bunga bolalar e’tiborini jalb qilish lozim. 
Yosh tipratikanlar mustaqil hayot kechira boshlaydilar. Bolalar tabiat burchagida 
ularni boqadilar va parvarish qiladilar. 
SHu paytlarda tog’ etaklari va cho’lli zonalarda qum quyonlarini tez-tez uchratish 
mumkin. Kichikroq ko’rinishdagi, unchalik katta bo’lmagan bu quyonlar o’ziga xos 
rangga egadir. Ular sariq kurakli va oq rangli bo’ladi. Uning dumi uzun, dumining 
uchida popukchasi bo’lib, boshi esa cho’zinchoq bo’ladi. Qum quyoni qumlar 
orasida, saksovul o’rmonlarida va daryolarning qirg’oqlaridagi to’qaylarda yashaydi. 
Kuz faslida, o’tlar quriganda shahar atrofidagi zonalarda quyonlar yosh 
daraxtlarning qobiqlarini, cho’lli zonalarda esa cherkes kandim, yulg’un va shu kabi 
yovvoyi o’simliklarning qobiqlarini kemirib tashlaydilar. 

---

58 
Sudraluvchi hayvonlar (kaltakesaklar, ilonlar, toshbaqalar) dong qotib uxlash 
davriga kiradilar. Sovuq tushishi bilan qurbaqalar hovuz tagidan balchiqlar ichiga kirib 
ketadilar, cho’l qurbaqalari esa uy atrofidagi kavaklarga kirib, uyquga ketadilar. 
Tipratikanlar sovuq tushguncha o’zlarining qishgi joylariga ketishadi. Ular qishda 
to’rt oydan ortiq uxlaydilar. Bu vaqt ichida qimirlamaydilar va hech qanday ovqat 
ham yemaydilar. Ular ana shu uyqu jarayonida o’zlarining gavda og’irliklarining 
uchdan bir qismini yo’qotadilar. 
Ba’zi vaqtlarda maktabgacha ta’lim muassasalarida tipratikanni qish vaqtida ham 
olib qoladilar. Ularni qutilarga solib, bahorgacha salqin yerda saqlaydilar.
Bolalar tipratikanning uyg’onishini alohida qiziqish bilan kuzatadilar. 
Ko’rshapalaklar sovuq tushishi bilan tashlandiq uylarning shiplariga kelib, osilib 
olgan holda yashaydilar. Ular yoz mobaynida to’plagan ozuqa zahiralarini qishda juda 
kam sarflaydilar. Agar ko’rshapalak qishda, issiqroq joylarda yashasa, tez-tez 
uyg’onib turadi.