A razzoqov, sh. Tashm atov

islohotlar
A .T em ur  vafotidan  keyin  Shohruh  va  Ulug‘bek  (1394-1449) 
podsholigi  (1409-1449) davrida  iqtisodiyot yaxshi rivojlandi. Ayniqsa, 
q o ‘shni  m am lakatlar  bilan  savdo-sotiq  munosabatlari  o ‘sdi.  Bu 
Movarounnahrda  (arabcha  «daryo  ortidagi  mamlakat»  degani)  1428- 
yilda  Ulug‘bek  tomonidan  o ‘tkazilgan  pul  islohoti  bilan  bog‘liqdir. 
Jamiyatda  pulning  ahamiyatini  yaxshi  tushungan  holda  uning  qadr- 
qimmatini  oshirish  uchun  harakat  qilingan.
0 ‘slw davrda muomaladagi fulusiy chaqa pullar yengil vaznda bo‘lib, 
savdo  rivojiga to ‘sqinlik qilgan.  Ulug‘bek yengil vaznda zarb etilgan va 
muomalada yurgan barcha chaqa pullarni bekor qilldi.  Eski chaqalami 
yangisiga almashtirib, ichki savdoning mayda mis pullarga bo‘lgan talabini 
qondirish  uchun bir vaqtning o‘zida  Buxoro,  Samarqand,  Qarshi,  Ter- 
miz, Toshkent,  Shohruhiya va Andijon shaharlarida zaibxonalar tashkil 
etib, bir xil vazndagi salmoqli fuluslami zarb ettirib, muomalaga kiritdi. 
Mis  pullar  zarbini  markazlashtirish  maqsadida  boshqa  shaharlardagi 
zarbxonalarga  barham  berildi.  Faqat  Buxoro  zarbxonasi  (poytaxt  Sa- 
marqandda  emas)  saqlab  qolindi.  Xalq  orasida  «iulusi  adliya»,  ya’ni 
adolatli  chaqa  nomi  bilan  shuhrat  qozongan  bu  yangi  mis  fuluslar 
mamlakatning  barcha  shahar  va  qishloqlarida  keng  muomalaga  kirib, 
davlatning ichki savdosini naqdina bilan to‘la ta’minlay boshladi.  Ichki 
chakana  savdo-pul  munosabatlaridagi  tanqislikni  fulusning  vazni  va 
qiymatini  oshirish  bilan  hal  etilishi  o‘rta  asrlar  sharoitida  nodir  va 
favqulodda  voqea  bo‘lsa-da,  har  holda  Ulug‘bekning  bunday  islohoti

---

mamlakatda hunarmandchilik buyumlarining ichki chakana savdosi uchun 
keng yo‘l ochib berdi. Ayni vaqtda tashqi savdodan keladigan daromadni 
oshirish maqsadida «tamg‘a» boji ham birmuncha oshirildi, ya’ni hozirgi 
til bilan aytilganda proteksionizm siyosatidan foydalanildi.