Rasulov M.
0 ‘rta Osiyo tabiatshunoslik fanlari tarixi. Toshkent,
1993.
57.
Sobirov X.
Bizga meros tijorat. (ANavoiy asarlarida tijorat masala-
larining yoritilishi). / / «Iqtisod va hisobot», 1993, 9-son.
58.
Sobirov H.
Marg‘inoniyning iqtisodiy qarashlari. «Hamkor» 2001-
yil noyabr.
59. Siyosatnoma: Книга о правление вазира XII ст. Низам-ул-
мулка. М .,1949.
60. Nizomulmulk. Siyosatnoma yoki siyar ul-muluk. Toshkent,
1997.
61. С оврем енная экон ом и ка. Под ред. проф . М амедова
О .Ю .Ростов-на-Дону, «Феникс», 1995.
62.
Tashmatov Sh.X.
Bank tizimida korporativ menejment. Toshkent,
2005.
63.
Титова Н.Э.
История экономических учений. Курс лекций.
М осква. 1997.
64. Temur tuzuklari. Toshkent, 199t.
65.
To bcliyev N.
Osiyo va bozor. Toshkent, 1992.
66.
To'xliyevN.
0 ‘zbekiston iqtisodiyoti.Toshkent, 1994.
67.
To bcliyev N.
Bozorga o4ishning mashaqqatli yo‘Ü. Т., « 0 ‘zbe-
kiston», 1999.
68.
Тухлиев H., Таксонов A.
Национальная экономическая
модель Узбекистана. Т., «Укитувчи», 2000.
69. Turkiston Chor Rossiyasi mustamlakachiligi davrida. Т., «Sharq»,
2000
.
70. Узбекистан: десять лет по пути формирования рыночной
экономики. Т., «Узбекистан», 2001.
71.
Фишер С., Дорнбуш Р., Шмалензи Р.
Экономика. М., «Дело
ЛТД», 1995.
72.
Хейлбронер Р., ТуроуЛ.
Экономика для всех. Новосибирск,
«Экор»,1994.
73.
Худокорм ов А.Г.
И с то р и я эк о н о м и ч ес к и х учений.
(Современной этап). Учебник. М., Инфра - М.Д998.
74.
Чаянов A.B.
К вопросу теории некапиталистических систем
хозяйства. М., «Экономика», 1988.
75.
Sharma L.P.
Boburiylar saltanati. Toshkent, «Ma’naviyat», 1998.
76. Экономика переходного периода. М., МГУ, 1995.
77.
Юлдашев Н.
Теория и практика рыночних отнош ений
Средней Азии. Т. ,1992.
78.
ЯдгаровЯ.С.
История экономических учений. М осква, 1999.
79. 0 ‘zbekiston: 13 yil mustaqil taraqqiyot yo‘lida. Т ., 2004.
80.
0 ‘rmonov N.T.
Rivojlangan m am lakatlar va 0 ‘zbekiston
hamkorligi. / / «Hamkor», 2001-yil noyabr.
81.
G ‘ulomovS.S.
Jam oaxo‘jaligi va kooperatsiya. Toshkent, 1992.
82.
G'ulomov S.S., Razzoqov A.
Yaponiya mo‘jizasining siri. //»X alq
so‘zi*, 1994-yil 4 fevral.
83.
G'ulomov S.S., Razzoqov A.
Farroshlari qo‘lqop kiyib ishlaydigan
yurt (XXR). //»Xalq so‘zi», 1994, 10-avgust.
84.
G'ulomov S.S., Razzoqov A.
Osiyo yo‘lbarsi (Koreya Respublikasi).
/ / «Xalq so'zi», 1995-yil fevral.
85.
G'ulomov S.
Ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyoti. o‘quv
qo‘llanma. Т., «Mehnat», 1997.
IQ TISO D IY O T B O ‘YICHA NOBEL M UKOFOTI
LAUREATLARI RO‘YXATI
1969 yil - Tinbergen Yan (1920 y. tugilgan), Niderlandiya;
- Frish Ragner (1895-1973), Norvegiya
1970 yil - Samuelson Pol (1920), AQSH
1971 yil - Kuznets Saymon (1901-1985), AQSH
1972 yil - Xiks Jon Richard (1940-1989), Buyuk Britaniya;
- Errou Kennet (1921) AQSH
1973 yil - Leontev Vasiliy (1906-1999), AQSH
1974 yil - Xayek Fridrix Avgust (1899-1992), Buyuk Britaniya;
- Myurdal Karl Gunnar (1898-1987), Shvetsiya
1975 yil - Kupmans T ’yalling Charl’z (1910-1985), AQSH;
- Kantorovich Leonid Vitalyevich (1912-1986), SSSR
1976 yil - Fridman M ilton (1912-2006), AQSH
1977 yil - Ulin (Olin) Bertil (1899-1979), Shvetsiya;
- Mid Jeyms Edvard (1907), Buyuk Britaniya
1978 yil - Saymon Gerbert (1916), AQSH
1979 yil - Luis Vilyam A rtur (1915-1991),Buyuk Britaniya;
- Shuts Teodor (1902), AQSH
1980 yil - Kleyn Lourens Robert (1920), AQSH
1981 yil - Tobin Jeyms (1918), AQSH
1982 yil - Stigler Jorj Jo zef (1911), AQSH
1983 yil - Debryo J e ra r (1921), AQSH
1984 yil - Stoun Jon Richard Nikolas (1913), Buyuk Britaniya
1985 yil - Modilyani Franko (1918), AQSH
1986 yil - B’yukenen Jeyms Makdjill (1919), AQSH
1987 yil - Solou Robert M erton (1924), AQSH
1988 yil - Alle Moris (1911), Fransiya
1989 yil - Tryugve Xaavelmo (1911), Norvegiya
1990 yil - Markovits G arri M aks (1927), AQSH;
- Miller M erton (1923), AQSH;
- Sharp Ul’yam (1934), AQSH
1991 yil - Kouz Ronal’d (1910), Buyuk Britaniya
1992 yil - Bekker Garri (1931), AQSH
1993 yil - Nort Duglas (1921), AQSH;
- Fogel Robert (1926), AQSH
1994 yil - Zelten Raynxard (1930), Germaniya;
- Nesh Jon (1928), AQSH;
- Xarsani Jon (1920), Vengriya
1995 yil - Lukas Robert (1937), AQSH
1996 yil - Vikri Vil’yam (1914-1996), Kanada (mukofot e ’lon
qilingach, olamdan o ‘tgan);
- Mirlis Jeyms (1936), Buyuk Britaniya
1997 yil - Merton Robert (1944), AQSH;
- Skoulz Mayron (1941), AQSH
1998 yil - Sen Amartiya (1933), asli hindistonlik, AQSH da ishlaydi
1999 yil - Mandell Robert (1932), Kanada
2000 yil - Xekman Jeyms (1944), AQSH;
- Makfadden Daniel (1937), AQSH
2001 yil - Akerlof Joij (1940), AQSH;
- Spens Maykl (1943),AQSH;
- Stiglits Jozef (1943), AQSH
2002 yil - Kaneman Deniel (1934), AQSH;
- Smit Vernon (1927), AQSH
2003 yil - Engl Robert (1942), AQSH;
- Greynjer Klayv (1934), Buyuk Britaniya
2004 yil - Kidland Finn (1943), Norvegiya;
- Preskott Edvard (1940), AQSH
2005 yil - Omann Robert (1930), Isroil;
- Shelling Tomas (1921), AQSH
2006 yil - E. Felps (1933), AQSH
Muqaddima................................................................................................ 3
«Iqtisodiy ta’limotlar tarixi» kursining predmeti va uslubi.......................... 7
BIRINCHI QÏSM
Qadimgi dunyo, féodal jamiyati va ilk kapitaliznming iqtisodiy ta’limotlari
I
bob. Qadimgi dunyoning iqtisodiy ta ’limotlari
..................................... 13
1.1. Qadimgi Osiyodagi iqtisodiy g‘oyalar................................................13
1.2. Qadimgi Yunonistondagi iqtisodiy ta’limotlar................................... 17
1.3. Qadimgi Rimdagi iqtisodiy ta’limotlar..............................................21
II
bob. Feodal jamiyati va feodalizmning yemirilishi davridagi
iqtisodiy ta ’limotlar...................................................................................... 27
2.1. Arab mamlakatlaridagi dastlabki iqtisodiy g‘oyalar. Islomdagi
iqtisodiy qarashlar (Ibn Xaldun) ............................................................28
2.2. G‘arbiy Yevropadagi iqtisodiy g‘oyalaiga qisqacha xarakteristika............ 30
2.3. 0 ‘rta asr utopiyalari.......................................................................... 33
III
bob. 0 ‘rta Osiyoda dastlabki va temuriylar davrigacha bo‘lgan
iqtisodiy g‘oyalar
......................................................................................38
3.1. «Buyuk ipakyo‘li»ning Markaziy Osiyoda iqtisodiy munosabatlar
rivojlanishidagi o‘m i ...............................................................................38
3.2. Markaziy Osiyo donishmandlari asarlanda islom ta’limotidagi
iqtisodiy g'oyalaming bayon etilishi.......................................................39
3.3. Xalq og‘zaki ijodidagi iqtisodiy qarashlar.......................................... 40
3.4. Forobiy, Ibn Sino, Beruniy va Yusuf Xos Hojib asarlaridagi
iqtisodiy g‘oyalar mohiyati .....................................................................41
IV
bob. Amir Temur va temuriylar davridagi iqtisodiy g‘oya!ar
...................46
4.1. Amir Temur davridagi iqtisodiy g‘oyalar.......................................... 46
4.2. Shohrux Mirzo va Mirzo Ulug‘bek davridagi iqtisodiy islohotlar.............48
4.3. Alisher Navoiy asarlarida iqtisodiy g'oyalaming mohiyati................... 50
4.4. Bobur va boburiylar davridagi iqtisodiy g‘oyalar................................. 51
V bob. Merkantilizm iqtisodiy ta’limoti......................................................55
5.1. Merkantilizm vujudga kelishining ijtimoiy-iqtisodiy asoslari................. 55
5.2. Merkantilizm iqtisodiy ta’limotining mohiyati.................................... 56
5.3. Merkantilizm iqtisodiy ta’limotining tarixiytaqdiri............................. 62
5.4. Merkantilizm va hozirgi zam on.......................................................... 66
IKKINCHI QISM
Klassik maktabning iqtisodiy ta’limotlari
VI bob. Angliya va Fransiyada klassik iqtisodiy maktabning vujudga
kelishi (1-bosqich).................................................................................... 70
6.1.Klassik (mumtoz) iqtisodiy maktab paydo bo‘lishining tarixiy
shait-sharoitlari va uning xarakteristikasi.................................................. 70
6.2..V.Petti - Angliya klassik iqtisodiy maktabining asoschisi..................... 73
6.3. Fransiyada klassik iqtisodiy maktabning vujudga kelishi. P.Buagilbeming
iqtisodiy qarashlari .................................................................................. 82
VII bob. Fiziokratizm iqtisodiy ta’limoti....................................................91
7.1. Fiziokratizm iqtisodiy ta’limoti vujudga kelishining tarixiy
shart-sharoitlari va uning mohiyati.......................................................... 91
7.2. F.Kene - fiziokratizm ta’limotining asoschisi. Uning «Iqtisodiy
jadval» asaridagi g'oyalar......................................................................... 92
7.3. A.Tyurgo va uning iqtisodiy ta’limoti.................................................102
7.4. Fiziokratizmning ahamiyati va uning tarixiy taqdiri........................... 107
VIII bob. Adam Smitning iqtisodiy ta’limotlari (2-bosqich)......................111
8.1. Klassik maktab g‘oyalari shakllanishining tarixiy shart-sharoitlari.
Klassik iqtisodiy maktabning to'la shakllanishi........................................ I ll
8.2. A.Smitning iqtisodiy g‘oyalari. Uning «Xalqlar boyligi» asaridagi
iqtisodiy qarashlar..................................................................................112
IX bob. D.Rikardo, J.B.Sey, T.Maltus va boshqalarning iqtisodiy
ta’limotlari (3-bosqich).......................................................................... 126
9.1. D.Rikardoning iqtisodiy ta’lim oti................................................... 126
9.2. Fransiyada vujudga kelgan J.B.Seyning iqtisodiy ta’limoti.
«Sey qonuni» ........................................................................................ 132
9.3. T.Maltus va uning «Nufus nazariyasi»...............................................136
9.4. Senior, Bastia, Kcri va boshqalarning iqtisodiy ta’limotlari.............. 143
X
bob. Jeyms Mill, J.Mak-Kullox va boshqaiarning iqtisodiy
g‘oyalari (4-bosqich)............................................................................. 151
10.1. J.S.Millning iqtisodiy ta’lim oti...................................................... 152
10.2. Iqtisodiyotda matematik uslublar (A.O. Kumo, I.G. Tyunen)..........155
10.3. Klassik maktab ta’limoti va hozirgi zamon..................................... 159
UCHINCHI QISM
Klassik maktabga alternativ ta'limotlar
XI bob. Klassik iqtisodiy maktabga mubolif iqtisodiy g‘oyalarning
vujudga kelishi........................................................................................ 165
11.1. XIX asming birinchi yarmida islohotchilik ilmiy konsepsiyalaming
shakllanishi ............................................................................................165
11.2. S.Sismondining iqtisodiy aarashlari, uning mayda ishlab chiqarish
nazariyasi ...............................................................................................166
11.3. P.J. Prudonning iqtisodiy konsepsiyasi. Prudonizm..........................173
11.4. KRodbertusning iqtisodiy g‘oyalari...............................................177
XII
bob. Bozor iqtisodiyotiga muxolif g‘oyalar........................................ 182
12.1. XIX asming birinchi yarmidagi xayoliy sotsializmning o'ziga
xos xususiyatlari ....................................................................................182
12.2. A.Sen-Simon, Sh.Fure va R.Ouenning iqtisodiy qarashlari............ 184
12.3. Sotsialist-rikardochilar (J.Grey, T.Godskin, J.Brey)ning
iqtisodiy qarashlari ................................................................................188
12.4. Marksizm vujudga kelishining tarixiy shart-sharoitlari......................190
12.5. K.Marksning iqtisodiy ta’lim oti.................................................... 191
12.6. Markscha iqtisodiy ta’limotning tarixiy taqdiri................................194
XIII bob. Germaniyadagi tarixiy maktab iqtisodiy g‘oyalarining
mohiyati................................................................................................... 199
13.1. G erm aniya tarixiy maktablarining o'zigaxos xususiyatlari...................199
13.2. F.Listning iqtisodiy q a r a s h la ri................................................................ 200
13.3. Tarixiy maktab (V.Rosher, K.Knis va В.G ild eb ra n d )..........................201
13.4. Yangi tarixiy maktab va «ijtimoiy yo‘nalish»......................................... 202
TO‘RTINCHI QISM
XIX asr oxiri - XX asrlardagi iqtisodiy ta’Iimotlar
XIV bob. Maijinalizm. Iqtisodiy ta’limotlarda neoklassik yo'nalishning
shakllanishi
.............................................................................................................. 207
14.1. M aijinalizmning umumiy ta ’rifi va rivojlanish b o sq ichlari...................207
14.2. Avstriya maktabi. Subyektiv-psixologik yo‘n alish ................................... 208
14.3. U.Jevons va L.Valrasning m aijinalistik g‘o yalari....................................211
Hozirgi zam on iqtisodiy ta ’lim otlarining asosiy yo‘n a lish la ri...................... 215
XV
.
bob. Yangi klassik (neoklassik) yo'nalishning shakllanishi
......................216
15.1. A.M arshallning iqtisodiy ta ’lim o ti...........................................................216
15.2. J.B.K larkning iqtisodiy ta ’l im o t i ............................................................. 218
15.3. V .Paretoning umumiy iqtisodiy muvozanat konsepsiyasi.................... 220
XVI
bob. Iqtisodiyotni tartibga solish konscpsiyalari
...................................... 224
16.1. lnstitutsionalizm ning asosiy xususiyatlari............................................... 224
16.2. T.Veblen g‘oyaIari .....................................................................................226
16.3. J.R .K om m ons q arash lari.......................................................................... 227
16.4. U .K .M itchell g‘oyalari .............................................................................. 228
16.5. Ijtim oiy-institutsionalyo‘nalishning evolutsiyasi.................................. 229
XVII
bob. Mukammal boMmagan raqobat bozori ta’limotlari
......................232
17.1. N om ukam m al bozoming x ususiyatlari....................................................232
17.2. E.Chemberlinning m onopolistik raqobat nazariyasi.............................. 233
17.3. J.R obinsonning iqtisodiy ta ’l i m o t i ..........................................................235
XVIII bob. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish ta ’limotlari..238
18.1. J.M .K eynsning iqtisodiy ta ’l i m o t i ........................................................ 238
18.2. K eynschilar va n eo k ey n sch ilar.............................................................. 241
18.3. Keynschilikning AQSHdagi xususiyatlari. Iqtisodiy o'sish
nazariyalari ............................................................................................................243
18.4. K eyns g'oyalarining hozirgi davrdagi aham iyati....................................244
XIX.bob. Neoliberalizm.........................................................................................246
19.1. N eoliberalizm ning um um iy xususiyatlari.............................................. 246
19.2. Ijtim oiy bozor xo‘jaligi k o n sep siy asi.....................................................247
19.3. C hikago m onetarizm m a k ta b i................................................................ 248
19.4. N eoliberalizm ning boshqa o q im la ri....................................................... 249
XX.bob. Hozirgi zamon iqtisodiy ta ’limotlari evolyutsiyasi.........................251
20.1. N eoklassik sintez konsepsiyasining m ohiyati........................................ 251
20.2. N eoklassik sintez konsepsiyasining yangi versiyalari............................ 251
20.3. P.Sam uelsonning «Ekonomiks» asaridagi g‘o y a la r.............................252
20.4. E konom etrikaning hozirgi zam on asosiy yo'nalish lari........................253
XXI
bob. Jahon xo‘jaligi to‘g‘risidagi iqtisodiy ta’limotlar
.......................... 257
21.1. X alqaro iqtisodiy integratsiya. Nisbiy afzallik konsepsiyasi. Savdo-
sotiqning m aijinalistik nazariyalari.................................................................... 257
21.2. X alqaro m ehnat taqsim otini tadqiq etishdagi tanqidiy yo‘n a lish ....... 259
21.3. V aluta m unosabatlari tahlili J a h o n pulining yangi metall
konsepsiyasi. «Suzib yuruvchi k u r s * ................................................................ 261
21.4. Jahonshum ul iqtisodiy m uam m olar. Rivojlanayotgan mamlakatlar
to ‘g ‘risidagi g 'o y a la r ...........................................................................................262
BESHINCHI QISM
0 ‘tish davri iqtisodiy nazariyalari
XXII bob. O ‘zbekistonda milliy bozor iqtisodiyoti shakllanishi va
rivojlanishining tavsifi..................................................................................269
22.1. M a’muriy-buyruqbozlik iqtisodiyoti oqibatlari va tub islohotlar
zaruriyati ................................................................................................................ 269
22.2. 0 ‘tish davri tavsifi va uning m illiy xususiyatlari.....................................272
22.3. Iqtisodiy islohotlaming milliy m odeli va yangi asr strateg iy a si.......... 273
22.4. B ozor munosabatlariga o ‘tish bosqichlariga oid qarashlar ta h lili ....... 274
X otim a .................................................................................................................... 285
M uhim sana, tushuncha va iz o h la r................................................................... 288
A d a b iy o tla r............................................................................................................ 307
Iqtisodiyot bo'yicha Nobel m ukofoti laureatlari ro ‘y x a ti.............................. 312
ABDUXALIL RAZZOQOV,
SHUHRATJON TOSHMATOV,
NIZOMIDDIN 0 ‘RM0N0V
IQ T ISO D IY TALIMOTLAR
TARIXI
Darslik
M uharrir Sh. Xudoyberdiyeva
Texnik m uharrir M. Alimov
M usahhih H. Teshaboyev
Sahifalovchi A. Ro'ziyev
B osishga ruxsat etildi 26.07.07. Q og'oz bichimi 60x84 7i6
Hisob nashr tab o g ‘i 20,0. b.t. Adadi - 1000 nusxa.
Buyurtm a raqami № 180.
«IQ TISOD-M O L1YA » nashriyoti,
700084, Toshkent, X. A somov ko'chasi, 7-uy.
H iso b -sh artn o m a № 34-2007.
“T O SH K EN T T E Z K O R BOSMAHONASI”
m a’suliyati cheklangan jam iyati bosmahonasida chop etildi.
Download 7,76 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |