П. С. Султонов, Б. П. Ахмедов олий ўқув юртлари учун дарслик

Оқава сувлар. Ер усти ва ер ости сувларини ҳар хил моддалар ва микрооганизмлар
ифлослантиради. Натижада сувнинг сифати ёмонлашиб, ичиш ва ишлатишга яроқсиз холга
келади. Маиший-коммунал хўжаликларда, саноат корхоналарида ва қишлоқ хўжалик
ерларини суғоришда ишлатилган сувларни очиқ сув хавзаларига тушиши ҳисобига ундаги
сувлар ифлосланади. Маълумотлар шуни кўрсатадики, аҳолиси бир миллиондан ортиқ
бўлган шаҳарда бир кеча-кундузда ўртача 600 минг м
3
тоза сув ишлатилса, унинг 500 минг
м
3 
оқава сувга айланади
.
Оқава сувлар
деб қишлоқ-хўжалик ерларини суғоришда, саноат корхоналарининг
технологик жараёнларида ва маиший-коммунал хўжаликларда фойдаланиб турли зарарли
моддалар билан ифлосланган сувларга айтилади. Кўп холларда ёғин-сочин сувларини ҳам
оқава сувлар қаторига киритилади. Оқава сувлар таркибига кўра минералли, органик,
бактериал ва биологик ифлосланган сув турларига бўлинади. Минералли оқава сувлар
таркибида ноорганик бирикмалар қум, тупроқ, руда, шлак, минерал туз заррачалари,
кислоталар ва ишқорлар бўлади. Органик оқава сувлар келиб чиқишига кўра иккига, яъни
ўсимликлар ва ҳайвонлар томонидан ифлосланган сувларга бўлинади: агар сувда ўсимлик,
мева, полиз маҳсулотлари ва ўсимлик ёғлари қолдиқлари бўлса, ўсимлик маҳсулотлари
билан ифлосланган сув бўлади. Ҳайвонларни боқиш ва сақлаш вақтида ифлосланган сувлар,
шунингдек, одамзод томонидан фойдаланиб, ифлосланган сувлар ҳам органик оқава сувлар
дейилади. Бактериал ва биологик ифлосланган сувлар деб эса кишиларнинг кундалик

---

ҳаёти давомида ишлатилиб ифлосланган сувлар ва айрим саноат корхоналари томонидан
органик хом ашёларни қайта ишлаш натижасида ифлосланган сувларга айтилади.
+ишлоқ хўжалиги-энг йирик сув исътемолчисидир. Буни тасаввур қилиш учун
қуйидаги сув сарфи кўрсатгичларини кўрсатиб ўтиш кифоя (12-жадвал.)
12-жадвал