Ozbekistonning

3-mavzu. Mustaqil taraqqiyotning strategik tamoyillari va
uning milliy g‘oyaviy asoslari
Mavzuning asosiy savollari. 
M ustaqillik — dem okratik islohot- 
lar, m am lakatni yangilash va modernizatsiyalash kafolati. 0 ‘zbe- 
kiston m ustaqilligining dastlabki yillaridagi ijtimoiy-siyosiy jara- 
yonlar. M illiy davlatchiligim iz tiklanishi, uning rivojlanishi va 
istiqlolni m ustahkam lash jarayoni. M am lakatim izning m ustaqil­
lik yillaridagi taraqqiyot bosqichlari va erishgan ulkan natijalari.
Mavzuning asosiy mazmuni. 
M am lakatim izning XX asr so‘ng- 
gida istiqlolga erishishi va mustaqil 0 ‘zbekiston davlatining paydo 
bo‘lishi xalqim izning tarixiy g‘alabasidir. 0 ‘tgan yillar m obayni- 
da yurtim iz hayotining siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va m adaniy 
sohalarida ulkan ishlar amalga oshirildi. Tarixan qisqa davrda 
m illiy davlatchilik asoslarini shakllantirish, dem okratik davlat va 
fuqarolik jam iyatini barpo etish, iqtisodiyotni bozor m unosabat­
lariga o‘tkazish o ‘z-o ‘zidan oson kechmadi, albatta.
M ustaqillik — xalqim izning ulkan yutug‘idir. Zero, m am laka­
tim izda iqtisodiy barqarorlikka erishish, aholini ijtimoiy him o- 
yalash, tub siyosiy islohotlar o ‘tkazish, m illatlararo va dinlararo 
ziddiyatlarning oldini olish, ichki va tashqi buzg‘unchi kuchlarni 
b arta ra f etish bo‘yicha amalga oshirilgan keskin choralar va ular­
ning aham iyati vaqt o ‘tibgina yanada qadrli bo‘lm oqda. M am ­
lakatni isloh etish strategiyasining ishlab chiqilishi va amalga 
oshirilishi barqaror taraqqiyotim izni uzoq yillarga ta ’m inladi. 
Bunda mustaqil rivojlanishning dastlabki davrida milliy dav­
latchilik va barqaror taraqqiyot poydevorining barpo etilishi asos 
bo ‘lib xizm at qildi.
Shu bilan birga, m ustaqillik yillarida amalga oshirgan barcha 
ishlar uzoq m uddatli yuksak maqsadga — rivojlangan zamonaviy
36

---

demokratik davlatlar qatoriga kirish, xalqim iz uchun munosib 
hayot sharoiti yaratish va uning jahon ham jam iyatida munosib 
o‘i in egallashini ta ’m inlashga qaratilgan olis va m urakkab yo‘l 
ning faqat bir qismi, shu boradagi dastlabki qadam lar, xolos.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning 2017-yil 7-fevralda- 
gi «2017—2021-yillarda 0 ‘zbekiston Respublikasini rivojlantir- 
islining H arakatlar strategiyasi to ‘g‘risida»gi Farm onida ta ’kid- 
langanidek, «... bugungi globallashuv asrida, birinchi navbatda 
erishgan natijalari bilan kifoyalanmasdan, dunyoda yuz berayot- 
gan tub o'zgarishlar jarayonidagi o‘z o‘rniga haqqoniy va tan- 
qidiy baho beradigan, davrning tobora ortib borayotgan talablari- 
ga uyg'un va ham ohang bo‘lib qadam tashlaydigan m am lakatgina 
muvaffaqiyat qozonishi m um kin.
Mantiqning o‘zi, taraqqiyotim iz qonuniyatlari, erishilgan m ar- 
ralar, o‘z oldimizga qo‘yayotgan maqsad jam iyatim izning izchil 
rivojlanishiga, m am lakatim izning nufuziga tuzatib bo'lm aydigan 
ziyon yetkazishi m um kin bo‘lgan havolanishga, qo‘lga kiritilgan 
yutuqlarga m ahliyo bo‘lib, xotirjam lik kayfiyatiga berilm asdan, 
demokratik islohotlarni davom ettirishni talab qilmoqda.
M ustaqillikning dastlabki davrlarida ishlab chiqilgan taraqqiyot 
yo‘li o‘z milliy davlatchiligim izni, iqtisodiyotim izni va m a’navi- 
yatim izni kamolot cho‘qqisiga olib borishga qaratilgan edi. U nda 
maqsadlar aniq belgilab olingan bo‘lib, bu m adaniy va barqaror 
bozor iqtisodiyotiga, oshkora tashqi siyosatga asoslangan fuqa­
rolik jamiyati, dem okratik huquqiy davlat barpo etishdir. Faqat 
zam ondoshlarim izning taqdirigina emas, balki bizdan keyin shu 
zamonda yashaydigan bo‘lg‘usi kelajak avlodlarim izning taqdi- 
ri ham bizning qanday davlat qurishim izga bog‘liq edi. 0 ‘shan- 
dayoq bu davlat 0 ‘zbekiston xalqining munosib hayot kechirishi- 
ni, uning huquq va erkinliklarini kafolatlashi, milliy qadriyatlari 
va madaniyati tiklanishini, m a’naviy kamol topishini ta ’m inlashi 
kerakligi belgilab olingani bejiz emas.
Istiqlol o‘z taqdiriga egalik qilish huquqi, m a’naviy qadriyatlar 
va milliy an ’analarga tayanib yashash va yurtim iz boyliklaridan
37

---

xalqim iz va vatanim iz m anfaatlari yo'lida foydalanish imkoniyati 
ekanligi bugungi kunda barcham iz anglayotgan haqiqatdir. M a­
na shu sa’y-harakatlar tufayli bugun m am lakatim iz dunyo hamja- 
miyatida m unosib o‘rin egalladi.
M ustaqillik — dem okratik islohotlar kafolati, m am lakatim iz­
da amalga oshirilayotgan dem okratik o‘zgarishlar tub siyosiy, iq­
tisodiy, m a’naviy-m a’rifiy islohotlar muqarrarligi, m am lakatni 
yangilash va m odernizatsiyalash tadrijiylik va izchillikka erishish 
kafolati b o iib xizm at qiladi. Bu esa ko‘p yillarga m o'ljallangan 
dastur negizi hisoblanadi.
0 ‘zbekiston Respublikasi uchun m ustaqillik yillari qad rost- 
lash, o'zlikni anglash, istiqbol rejalarini belgilash ham da ulug‘vor 
maqsadlarga erishishga yo‘naltirilgan islohotlar pallasi bo‘ldi. 
Sarhisob qilinadigan b o ‘lsa, iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy-madaniy, 
m a’naviy-ma’rifiy sohalarda e ’tiborga molik yutuqlarni qo‘lga 
kiritdik. Jum ladan, m ustaqillik bizga tilim izni qaytardi. 0 ‘zbek 
tiliga davlat tili m aqom i berildi. Vijdon va e ’tiqod erkinligi kons- 
titutsiyaviy asosga ham da qonuniy kafolatga ega bo‘ldi. Bugun­
gi kunda uch m ing yillik m illiy tarixim izni qayta tiklayapmiz 
va xolisona o ‘rganyapmiz, tarixiy haqiqatni anglam oqdam iz. Is­
tiqlol sharofati bilan sobiq sovet tuzum i davrida taqiqlab qoyilgan 
boy m illiy-tarixiy m a’naviy xazinam iz sarchashm alaridan bah- 
ram and bo'lm oqdam iz. Insoniyat sivilizatsiyasiga, dunyo ilm - 
fani va m adaniyatiga benazir hissa qo‘shgan bobokalonlarim iz 
Im om al-Buxoriy, At-Termiziy, Xoja Bahovuddin Naqshband, 
Xoja A hm ad Yassaviy, Al-Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy, Ibn 
Sino, Abu N asr Forobiy, A hm ad A l-Farg‘oniy, M irzo Ulug‘bek, 
Zahiriddin M uham m ad Bobur va boshqa ko'plab ajdodlarimiz» 
yurtga qaytdilar».
M ustaqillik tufayli 0 ‘zbekiston fuqarolari o‘z davlatining egasi, 
yagona xalq tarzida davlat hokim iyatining birdan-bir m anbai si- 
fatida maydonga chiqm oqdalar. Fuqarolarning shaxsiy, siyosiy, ij­
timoiy-iqtisodiy huquq va erkinliklari Konstitutsiya ham da bosh­
qa qonunlarda m ustahkam lab qo‘yilgan. Darhaqiqat, inson o‘z
38

---

htii|ii(|lnrini anglash va ro‘yobga chiqarish orqali erkin, mustaqil 
hiuiikiitlanish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
llslibu serqirra jarayonning tarixi va boshlanishiga ko‘ra, 
I I yil 31-avgust kuni 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi- 
lllug navbatdan tashqari sessiyasida qabul qilingan Davlat M usta- 
qllllgi lo‘g‘risidagi bayonoti m am lakatim iz istiqlolga erishganini 
but tin dunyoga ma’lum qildi. 1991-yil 31-avgustda 0 ‘zbekiston 
mustaqil davlat deb e’lon qilinar ekan, har bir sohada keng miq- 
V o s l i
islohotlar amalga oshirilishiga alohida e’tibor qaratildi. Bu 
horada m am lakatim izni yangilash va rivojlantirishda um um in- 
souiy qadriyatlarga sodiqlik, xalqim izning m a’naviy m erosini as- 
rub avaylash va yanada takom illashtirish, islohotlar jarayonida 
liar bir insonning o‘z im koniyatlarini erkin namoyon qilishi ka- 
bi lamoyillarga tayanilishi o‘sha davr uchun m uhim ahamiyatga 
ega bo‘ldi.
Bu davrda jam iyatni dem okratik tam oyillar asosida yangilash 
masalasi m azkur jarayonning tarkibiy qismi, xalq m a’naviy hayo- 
li dinam ikasini ta ’m inlash om iliga aylanib bordi. Bunday serqir- 
ra ijtimoiy-siyosiy jarayonlar ta ’sirida dunyoviy dem okratik davlat 
barpo etish tamoyillariga amal qilindi ham da ushbu yo‘nalishda 
xalqaro talablar va m e’yorlar doirasida o‘z qiyofasini namoyon et- 
mog‘i lozim edi va ushbu yo'nalishda ham m uhim yangilanish- 
lar amalga oshirildi1. 0 ‘zbekiston o‘z ram zlariga, Konstitutsiyasi, 
madhiyasi, gerbi va bayrog'iga ega b o ‘ldi.
Bularning barchasini ro‘yobga chiqarishda yurtim izda yasha- 
yotgan barcha kishilar, butun 0 ‘zbekiston xalqining m a’naviy ru- 
hini m ustahkam lash va rivojlantirish davlat va jam iyatning eng 
muhim vazifasi sifatida belgilab olindi. Ushbu yo'nalishda esa, 
m am lakatim izning siyosiy hayotini yanada dem okratlashtirish, 
davlat va jam iyat qurilishini isloh etish va yangilashga qaratilgan 
tub o‘zgarishlarni amalga oshirishda milliy qadriyatlarim iz, urf- 
odat va an’analarim izni saqlashga, xalqim izning asrlar davomi-