O‘zbekisтon respublikasi

Sun’iy (mexanik) havo almashtirish

Ishlab chiqarish xonalarida sun’iy (mexanik) havo almashtirish jarayoni o‘qiy va markazdan qochma usulda ishlaydigan ventilatorlar va havo harakatlanadigan quvurlar yordamida amalga oshiriladi. Yuqorida keltirilgandek, mexanik havo almashtirish umumiy va mahalliy turlarga bo‘linadi. Havoning harakat yo‘nalishiga qarab esa “tashqaridan – ichkariga”, “ichkaridan – tashqariga” va “ichkaridan-tashqariga – tashqaridan-ichkariga” yo‘nalgan turlari mavjud.

Zararli omil ishlab chiqarish xonasi hajmiga bir tekisda tarqaladigan bo‘lsa umumiy havo almashtirish usuli qo‘llaniladi. Mahalliy havo almashtirishda zararlangan havo zararlanish hosil qiluvchi manba oldidan so‘rilib tashqariga haydaladi.
Ichkariga yo‘naltirilgan havo almashtirish usulida toza havo zararlanish hosil bo‘lmaydigan ish zonasiga tarqatilishi kerak, tashqariga yo‘naltirilgan havo almashtirish usulida esa havo zararlanish eng ko‘p hosil bo‘ladigan joydan so‘rilib tashqariga haydalishi kerak.
Mexanik havo almashtirish tizimlariga qo‘yidagicha asosiy talablar qo‘yiladi:

1. 
   Mexanik havo almashtirish tizimlari iloji boricha kamroq maydonni egallashi kerak.
   
2. 
   Havo so‘rish yoki tarqatish quvurlari texnologik jarayonlarni bajarishga to‘sqinlik qilmasligi kerak.
   
3. 
   Mexanik havo almashtirish tizimi ortiqcha shovqin va titrash hosil qilmasligi kerak.
   
4. 
   Mexanik havo almashtirish tizimining o‘ziga va ayrim qismlariga xizmat ko‘rsatish, rostlash ishlari, unumdorligini oshirish yoki kamaytirish vazifalari oson amalga oshirilishi kerak.
   
5. 
   Mexanik havo almashtirish tizimining elektr uskuna va jihozlari EUТQ mos kelishi kerak.
   
6. 
   Mexanik havo almashtirish kam energiya iste’mol qilib ishlashi kerak.
   
7. 
   Mexanik havo almashtirish tizimi yong‘in va portlash chiqish xavfsizligi talablariga javob berishi kerak.
   

1. 
   – rasm. Umumiy havo almashtirish tizimining (3 ta turdagi havo almashtirish qurilmalari yig‘indisining) sxemasi:
   

1. 
   havo qabul qiluvchi jihoz, 2-changga qarshi filtr, 3-havo namligini va temperaturasini sozlaydigan qurilma, 4-haydovchi ventilator, 5-shovqin so‘ndiruvchi qurilma, 6-havo tarqatuvchi quvur, 7- havo tarqatuvchi jihoz, 8- xonadagi havo qabul qiluvchi jihozlar, 9-havo so‘ruvchi quvur, 10-so‘ruvchi ventilator, 11-tashqariga haydalayotgan havoni tozalash qurilmasi, 12-so‘ruvchi quvur, 13-boshqaruvchi klapanlar, 14-retsirkulatsiya quvuri.
   

3.