O‘zbekisтon respublikasi

Mahalliy havo almashtirish qurilmalari

Mahalliy havo almashtirish qurilmalari ham havo harakati yo‘nalishi bo‘yicha ichkariga yo‘nalgan va tashqariga yo‘nalgan turlarga bo‘linadi (5.7 va 5.8

• 
  rasmlar).
  

7. 
   – rasm. Havoning ichkariga yo‘nalgan turlariga quyidagilar kiradi:
   

a - havo dushlari; b - mahalliy voha; v - issiq havo pardasi; 1, 2 - toza havo uzatish quvurlari; 3 - issiq havo uzatish quvurlari; 4, 5 - ishlovchilar; 6 -mahalliy voha hududi.

8. 
   – rasm. Havoning tashqariga yo‘nalgan turlariga quyidagilar kiradi:
   

a - qopqoqli, b - so‘rish zontlari, v - so‘rish shkaflari, g - yon tomondan so‘rish qurilmalari; 1 - charxlash dastgohi; 2, 4, 6 - ishlovchilar; 3 - havo so‘rish zonti; 5 - havo so‘rish shkafi; 7, 9 - yon tomondan havo so‘rish quvurlari; 8 - suyuqlik vannasi.
Havo dushi issiq sexlarda (350 Vt/m² va katta) temperaturani pasaytirish va ma’lum bir zonalarda zararli moddalar konsentratsiyasini pasaytirish uchun xizmat qiladi. Yuborilayotgan havo temperaturasi 11...28 ⁰С, tezligi  =1...3,5 m/s. Mahalliy oazis hamma tomondan o‘ralgan, faqat tepasi ochiq ish zonasiga toza havo yuborish bilan amalga oshiriladi.
Havo pardasi eshik va darvozalardan sovuq havoni kiritmaslik uchun xizmat qiladi. Pastdan, tepadan, yon tomondan, yoki ikkala yon tomondan ham 50-70 ⁰С gacha qizdirilgan havo berish bilan amalga oshiriladi.

4. Umumiy mexanik havo almashtirish tizimini hisoblash uslubi

Ishlab chiqarish xonasi uchun umumiy mexanik havo almashtirish tizimini hisoblash quyidagi ketma-ketlikda olib boriladi:

1. 
   Havo almashtirish tizimi sxemasi tizimning hamma elementlarini (burchaklar, jalyuzlar, quvurlar, tirsaklar, qo‘shilishlar) hisobga olgan holda chiziladi, bo‘limlarga bo‘linadi va havo quvurlari diametri qabul qilinadi.
   
2. 
   Ishlab chiqarish xonasi uchun zaruriy havo almashtirish jadalligi L (m³/soat), zararli omilning turiga bog‘liq holda, maxsus formula bilan hisoblab topiladi.
   
3. 
   Хona uchun zaruriy havo almashtirish jadalligiga ( L_х ) bog‘liq holatda ventilator unumdorligi quyidagi ifoda bo‘yicha aniqlanadi m³/soat:
   

L_V  k  L_х , (5.8)
bu yerda k – zaxira koeffitsienti, (1,3…2,0).

4. 
   Bo‘lim quvurlarining to‘g‘ri qismlaridagi bosim yo‘qotishlari (ishqalanishga bosim yo‘qotilishi) quyidagi ifoda bo‘yicha aniqlanadi, Pa:
   

^HBT
  𝑙
  ²
/2d_q , (5.9)

q

х

ur

b
bu yerda _q – quvur qarshiligi koeffitsienti, po‘lat quvurlar uchun _q =0,02;

𝑙 _b
_х
^ur


d_q

• 
  bo‘lim uzunligi, m;
  
• 
  havo zichligi, kg/m³;
  

– quvurda havoning o‘rtacha harakat tezligi, ventilatorga yaqin bo‘limlarda 8...12 m/s, uzoq bo‘limlarda 1...4 m/s;

• 
  bo‘limdagi quvur diametri, m.
  

5. 
   Quvur bo‘limlaridagi har bitta mahalliy qarshilikdagi bosim yo‘qotishlari quyidagi ifoda bo‘yicha hisoblanadi, Pa:
   

^HBМ
 0,5
  ² , (5.10)

х

ur

m
bu yerda _m
– mahalliy qarshilik koeffitsienti, (qarshilik turiga bog‘liq holatda maxsus jadvallardan olinadi).

6. 
   Bo‘limlardagi to‘la bosim yo‘qolishlarini ( Н_B ) quyidagi ifodadan
   

topiladi, Pa:

^HB ^{ H}BТ
 _ Н_BМ , (5.11)

7. 
   Magistral tarmoqdagi to‘la bosim yo‘qolishlari ( Н_МТ ) quyidagi ifodadan topiladi, Pa:
   

^НМТ
 _ H_B , (5.12)

8. 
   Ventilatorning zaruriy bosimini ( Н_V ), ya’ni ventilatorni tanlash bosimini, quyidagi ifodadan aniqlaymiz, Pa:
   

Н_V  k_b  Н_МТ , (5.13)

bu yerda
k_b – bosim bo‘yicha zaxira koeffitsienti ( k_b =1,1...1,3).

9. 
   Maksimal bosim yo‘qotilishini bilgan holda nomogrammadan (5.9 –rasm)
   

ventilator nomerini
№_vent , uning foydali ish koeffitsientini _v
va razmersiz A

sonini qabul qilib olinadi.

9. 
   – rasm. S 4-70 seriyadagi markazdan qochma ventilatorlarni tanlash uchun nomogramma.
   

10. 
    Ventilatorning aylanishlar soni quyidagicha topiladi, ayl/min:
    

n_v  А / №_vent , (5.14)

11. 
    Ventilator elektr dvigatelining zarur quvvati hisoblanadi, kVt:
    

^Рdv
_ Н_V L_V
3,6 10⁶_v_n

, (5.15)

bu yerda _n
– elektr dvigateli va ventilator g‘ildiragi o‘rtasidagi uzatmaning foydali ish koeffitsienti (tasmali uzatmada – 0,95; muftali uzatmada – 0,98; to‘g‘ri ulanishda – 1,0).