O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat trasport universiteti iqtisodiyot

Муаллифлик ҳуқуқи - илмий, адабий, Мусиқий ва бошқа асарлар муаллифларига муаллиф ҳаёт даврида ва муаллиф вафотидан сўнг 50 йил давомида давлат томонидан тақдим қилинадиган ҳимоя шакли.

4. Асосий фондларни қиймати, эскириши ва уларни баҳолаш Амалиётда асосий воситаларнинг корхона баланси ва ҳисоботларида

акс эттириладиган (яъни, бошланғич, белгиланган тартибда ўтказилувчи қайта баҳолашдан кейин эса тикланиш), қиймати баланс қиймати деб

Асосий воситаларнинг қолдиқ қиймати уларнинг баланс қийматидан эскириш суммасини айириб ташлаш орқали аниқланади.

Ишлаб чиқариш жараёнида асосий фондлар аста-секинлик билан эскириши сабабли, уларнинг иш қобилиятини таъмирлаш орқали тиклаш зарурияти туғилади. Ўз вақтида таъмирлаш асосий фондлар муддатидан олдин ишдан чиқишининг олдини олади ҳамда уларнинг хизмат қилиш муддати ва унумдорлигини оширади. Асосий фондларни таъмирлаш капитал, ўрта ва жорий турларга бўлинади. Бино ва иншоотларни таъмирлаш ўз мазмуни, талаб қилинувчи муддат ва маблағларга кўра, машина ва ускуналарни таъмирлашдан фарқ қилади.

Масалан, машина ва асбоб-ускуналарни капитал таъмирлашда улар тўлиқ қисмларга бўлинади ва эскирган қисмлар алмаштирилади. Ускуналарни икки марта капитал таъмирлаш орасидаги муддат таъмирлаш цикли деб аталади. Машина ва ускуналар, қоидага кўра, махсус заводларда таъмирланади.

Ўртача таъмирлаш техник мазмуни, мураккаблиги, бажариладиган иш ҳажми ва даврийлигига кўра, капитал таъмирлашдан фарқ қилади ҳамда сарфланувчи маблағ, вақт ва кучни нисбатан камроқ талаб этади. Жорий таъмирлаш каби у ҳам машина ёки ускунадан фойдаланувчи корхонанинг ўзида амалга оширилиши мумкин.