O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti abdurahmonov Q. X., Boqiyeva I. A

 
 
 

---

167 
9.3.
 
 Mehnatga haq to’lash jamg’armasi mablag’lari va ijtimoiy 
to’lovlaridan foydalanish auditi 
Mehnatga haq to’lash jamg’armasidan foydalanish samaradorligini tahlil qilishda 
qo’yidagilarni inobatga olmoq zarur: 

ijtimoiy adolat mehnatkashlarning daromadini nafaqat rad etmaydi balki uni 
diferenstiastiyalashuvini belgilab beradi; 

ish haqi – eng ta’sirchan mehnat faoliyatini rag’batlantiruvchidir; 

mehnatga haq to’lash jamg’armasi va ijtimoiy xarakterdagi to’lovlarga 
yo’naltirilgan mablag’larning miqdori ish beruvchiga manfaat keltirishi hamda 
xizmatchini qanoatlantirishi kerak. 
Mehnatga haq to’lash jamg’armasidan foydalanishni tahlil qilishning asosiy 
vazifalari: 

tashkilot bo’yicha va alohida toifadagi xodimlarning o’rtacha daromadi va o’rtacha 
ish haqi miqdorini aniqlash; 

mehnatga haq to’lash tizimi va qo’llaniladigan shakllarini asoslanganligini 
tekshirish; 

rag’batlantirishda qo’llaniladigan tizim samaradorligini va daromadda ishtirokchilik 
tizimini o’rganish; 

mablag’larni,foydalanish samaradorligini oshirish zaxiralarini aniqlash va foydalanish.
Ish beruvchi tomonidan foydalanadigan mablag’larni mehnatga haq to’lash, ijtimoiy 
to’lovlar va imtiyozlar bo’yicha ma’lumotlar 9.2-jadvalda keltirilgan. 
Davlat statistika boshqarmasining yo’riqnomasiga asosan mehnatga haq to’lash 
jamg’armasi va ijtimoiy xarakterdagi to’lovlar tarkibidagi mablag’larni ishlatilishi taxlilini 
qo’yidagi majburiy yo’nalishda o’tkazish zarur: 
-ishlangan vaqt uchun to’lovlar; 
-ishlanmagan vaqt uchun to’lovlar;
-bir martalik rag’batlantirish to’lovlari: 
- oziq - ovqat, uy joy, yonilg’i uchun to’lovlar; 
-ijtimoiy xarakterdagi to’lovlar.